Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665-1734) był jednym z najważniejszych polskich kompozytorów epoki baroku, kapelmistrzem katedry wawelskiej (1698-1734), proboszczem parafii Bożego Miłosierdzia (1727-1734), ówcześnie na przedmieściu Krakowa, zwanym Smoleńskiem. Jego prawdopodobnym miejscem pochówku jest kościół, którego był proboszczem – dziś kościół rektoralny p.w. Miłosierdzia Bożego przy ul. Smoleńsk 1, należący do parafii katedralnej.
W tym to kościele 5 lutego odbył się koncert muzyki dawnej, dedykowany Gorczyckiemu, a zatytułowany Psalm dla Sprawiedliwych 2023 – „Gemma Sacerdotum”czyli słowem i śpiewem o Grzegorzu Gerwazym Gorczyckim. Koncert był częścią Akademii Sprawiedliwych, przedsięwzięcia zainaugurowanego w marcu ub. r. przez Muzeum Polaków Ratujących Żydów razem z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II i Instytutem Przestrzeni Obywatelskiej Pro Publico Bono.
W naszym Muzeum przywiązujemy dużą wagę do Psalmów, ponieważ są one naturalnym obszarem spotkania kultury żydowskiej i chrześcijańskiej, a także spotkania Żydów i Polaków. Zważywszy na naszą misję, te relacje są ważne – tak historycznie, jak i współcześnie. Historycznie – bo polscy Sprawiedliwi, tacy jak Wiktoria i Józef Ulmowie, musieli mieć świadomość, a co najmniej moralną intuicję, tej wspólnoty. Współcześnie – bo Żydzi i Polacy ze względu na wspólną przeszłość są powołani do współpracy także obecnie. Psalm, będący wołaniem do Boga i oddaniem się woli Bożej, wydaje się być dobrym znakiem tej współpracy.
Psalm miał w dawnej kulturze znaczące miejsce, potem je w znacznym stopniu utracił, ale przecież niezupełnie, czego znamiennymi przykładami są przekłady Romana Brandtsaettera i Czesława Miłosza. Chcemy przysłużyć się temu, iżby Psalmy odzyskały, należne im, godne miejsce w polskiej kulturze.
W tym duchu współpracujemy z Fundacją im. Rodziny Ulmów SOAR, która od kilku lat organizuje Festiwal Psalmów Dawidowych.
*
W minioną niedzielę w kościele pw. Miłosierdzia Bożego w Krakowie wystąpili muzycy dwóch formacji: instrumentaliści z Kapeli Jazdowskiej oraz wokaliści z zespołu Jerycho. Przed koncertem Justyna Rekść-Raubo, kierownik muzyczna Kapeli i Henryk Kasperczak objaśniali zebranej publiczności specyfikę starych instrumentów i muzyki dawnej, w tym transponowanie muzyki wokalnej (np. psalmów) na muzykę instrumentalną. Zaś duszpasterz kościoła, ks. Paweł Ochocki, mówił o znajdującym się tu obrazie Jezusa Miłosiernego, pędzla Stanisława Batowskiego, powstałym w roku 1944. Był on przeznaczony dla Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia z Łagiewnik. Ostatecznie trafił tam, namalowany w tym samym roku, obraz Adolfa Hyły. Zaznaczmy, że pierwszy obraz Jezusa Miłosiernego powstał w r. 1934 w Wilnie, a namalował go Eugeniusz Kazimirowski.
Kapela Jazdowska zagrała w składzie: Justyna Rekść-Raubo – sopranowa viola da gamba, kierownictwo artystyczne, słowo, Agata Sanchez-Martos – sopranowa i basowa viola da gamba, Adela Czaplewska – basowa viola da gamba oraz Henryk Kasperczak – lutnia, teorba, opracowanie nut, konsultacja muzykologiczna, słowo. Zespół JERYCHO natomiast zaśpiewał w składzie: Mateusz Grzyb – alt/tenor, Paweł Szczyciński – tenor, Bartosz Izbicki – baryton, konsultacja muzykologiczna, kierownictwo artystyczne, słowo oraz Stanisław Szczyciński – bas.
Muzycy wykonali następujące kompozycje:
– Mikołaj Gomółka (ok. 1535-1591) – Psalm 132 Pomni(j), Panie (słowa: Jan Kochanowski);
– Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665-1734) – Motety: Dignare me laudare te, Domine, ne longe facias, Uidica me Deus i Sepulto Domino;
– Wacław z Szamotuł (ca. 1524 – ca. 1560) – Już się zmierzcha (słowa: Andrzej Trzecieski).
Organizatorem koncertu były: Fundacja F.O.R.T.E. i kościół rektoralny Bożego Miłosierdzia w Krakowie.
Fot.: Jerzy Duszko