Zoolog, autor licznych publikacji naukowych i popularyzatorskich, dyrektor warszawskiego ZOO. W czasie niemieckiej okupacji uczestnik walk konspiracyjnych i powstaniec warszawski. W czasie Holokaustu wraz z żoną Antoniną uratowali wielu Żydów, pomagając im wydostać się z getta i ukrywając ich w kierowanym przez siebie ogrodzie zoologicznym. Wśród uratowanych znalazły się m.in. rzeźbiarka Magdalena Gross i Rachela Auerbach. Małżeństwo Żabińskich uznane za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Polska pisarka, działaczka społeczna i charytatywna, autorka broszury „Protest!”, opublikowanej w sierpniu 1942 r., w której wzywała do sprzeciwu wobec realizowanego przez nazistowskie Niemcy planu zagłady Żydów. Wraz z Wandą Krahelską inicjatorką powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Zmarła w Bielsku-Białej.

W czasie Holokaustu mieszkająca w Bierówce k. Jasła rodzina Twardzickich uratowała od zagłady Gołdę Weic.

Polski oficer Wojska Polskiego, członek Armii Krajowej, powstaniec warszawski. W czasie Holokaustu uratował od zagłady Józefa Kiselhoffa.

Tadeusz, Antonina i Teresa Czeżowscy uratowali w Wilnie 8 osób pochodzenia żydowskiego: Tamarę Wolfson, Chaima Epsztajna, Rachelę Gurwicz-Kapłan oraz członków rodzin Wołkow i Fesselów.

Władysław, Karol i Stefania Szelkowie z Niebieszczan k. Sanoka uratowali od zagłady Leona Pennera.

Pierwsze powstanie w okupowanej przez Niemcy Europie, największa akcja zbrojna na okupowanych ziemiach polskich od czasu kampanii wrześniowej i zarazem najbardziej znaczący zorganizowany sprzeciw ludności żydowskiej skazanej na zagładę.

W czasie Holokaustu Miron Lisikiewicz z Krosna uratował od zagłady Rebę Dworzecką i Sarę Frydman.

Pisarz, publicysta, uczestnik kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego, generał brygady. Członek Rady Pomocy Żydom „Żegota”, odpowiedzialny za pomoc dzieciom żydowskim. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Właściwie Jan Romuald Kozielewski. Kurier polskiego państwa podziemnego i rządu na uchodźstwie, wysłany z misją poinformowania Europy Zachodniej o dokonywanej prze Niemcy zagładzie narodu żydowskiego w okupowanej Polsce. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata

Historyk, publicysta, dziennikarz, pisarz, działacz społeczno-polityczny, dyplomata. W czasie niemieckiej okupacji członek polskiego podziemia, współpracujący z „Żegotą”. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

W czasie niemiekiej okupacji uratował przed zagładą Jadwigę Zucker i Szymona Einhorna.

Mieszkający w Markowej Jan Cwynar wraz z żoną Heleną przygarnęli kilkunastoletniego Żyda Abrahama Segala z Łańcuta.

Ocalony dzięki rodzinie Skrobaczów z Krzemienicy i Cwynarów z Markowej. Po wojnie wyemigrowal do Izraela i osiadł na stałe w kibucu w Hajfie. Zaangażowany w upamiętnianie mieszkańców Markowej ratujących Żydów. Przyjaciel Muzeum Polaków Ratujących Żydów.

27 kwietnia 1940 r. Heinrich Himmler wydał rozkaz założenia obozu zagłady w Auschwitz-Birkenau (Oświęcim-Brzezinka). Szacuje się, że podczas całego okresu funkcjonowania zginęło tam około 1,1 miliona Żydów z całej Europy. W zespole niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych zginęło również prawie 150 tys. Polaków, około 23 tys. Romów, 12 tys. jeńców radzieckich i innych narodowości. Łączna liczba ofiar obozu to około 1,3 milionów osób.

Działacz chadecki, radny miasta Warszawy. Uczestnik walk wojny obronnej 1939 r., internowany na Węgrzech, gdzie pełnił rolę komendanta (starszego) obozu dla cywilów. W porozumieniu z polskim poselstwem w Budapeszcie prowadził akcję przerzutu ludzi przez granicę węgiersko-jugosłowiańską. Uratował w ten sposób grupę polskich Żydów; w 1944 r. pomagał m.in. członkom rodziny Wohl.

W czasie niemieckiej okupacji uratowali w Nisku Jentę i Icchaka Nachman.

W Rudniku nad Sanem uratowały w czasie Holokaustu Malwinę Kańską i jej męża.

W czasie niemieckiej okupacji uratowali w Rzeszowie Hermana i Rachelę Kass.

We wsi Łukowe k. Leska uratowali od zagłady Meilecha Segala.

Prawniczka, która mieszkając podczas wojny w Rzeszowie przy ul. Krakowskiej 4 udzielała pomocy Żydom. Gdy jeden z nich został aresztowany przez Gestapo i wydał miejsce ukrywania się u Boczar, ta zbiegła do Warszawy. Zamieszkawszy tuż obok getta nadal udzielała pomocy Żydom, tym razem rodzeństwu Rozenholc. Walczyła w Powstaniu Warszawskim.

W czasie Holokaustu ratowała w Lubaczowie Miriam i Meira Szenker oraz Lucię Grinszpan.

Polityk, dyplomata, podczas II wojny światowej członek oddziału „Żegoty” we Lwowie, w którym był skarbnikiem.

W przemówieniu radiowym, wygłoszonym w Londynie w dniu 5 maja 1943 r., skierowanym do Polaków w okupowanej przez Niemcy Polsce, gen. Władysław Sikorski, premier rządu polskiego na uchodźstwie, zaapelował: „Dokonuje się największa zbrodnia w historii ludzkości. Wiem, że udzielacie pomocy prześladowanym Żydom w stopniu, w jakim możecie. Dziękuję Wam, obywatele, we własnym imieniu i w imieniu rządu polskiego. Zwracam się do was z prośbą, byście udzielali wszelkiej możliwej pomocy Żydom w Polsce i starali się przeciwstawiać temu strasznemu okrucieństwu”.

Podczas niemieckiej okupacji pracowała jako felczerka i położna w warszawskim ośrodku zdrowia przy ul. Grochowskiej. Tam też organizowała pomoc finansową dla uwięzionych w getcie Żydów. W 1942 r. Bussoldowa powierzono wydostaną z getta żydowską dziewczynkę. Stanisława Bussoldowa stałą się jej przybraną matką. Uratowana dziewczynka to Elżbieta Bussoldowa, po mężu Ficowska – urzędnik, działaczka społeczna, pedagog, autorka publikacji skierowanych do dzieci i młodzieży.

Polska Romini, zwana „romską Sendlerową”. Uratowała blisko 50 dzieci romskich i żydowskich.

W czasie niemieckiej okupacji Maria i Krystyna Denasiewicz ukrywały w Przemyślu Felicję Schwam, której rodzice nie przeżyli Holokaustu. Felicja została ochrzczona i przyznano jej „aryjskie” dokumenty.

Szmul Zygielbojm tuż przed śmiercią wyznał: „Śmiercią swoją pragnę wyrazić najsilniejszy protest przeciw bierności, z którą świat przygląda się i dopuszcza do zagłady ludu żydowskiego. (…) Ponieważ nie mogłem nic zrobić za życia, przyczynię się może przez moją śmierć do tego, by załamała się obojętność tych, którzy mają możliwość uratowania, być może w ostatniej chwili, pozostałych jeszcze przy życiu Żydów polskich”.

Działaczka społeczna, socjalistka, członkini „Żegoty”, pracownica Referatu Dziecięcego. Wraz ze współpracownikami ratowała blisko 2 500 dzieci pochodzenia żydowskiego, wyprowadzając je z getta i ukrywając w sierocińcach i u polskich rodzin.

W czasie niemieckiej okupacji rotmistrz Witold Pilecki sam przedostał się do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, by poznać realia tam panujące. Dzięki jego meldunkom i raportom dowiedziano się także o mechanizmach Zagłady.

W Przemyślu uratowali od zagłady Jadwigę Haupt, jej ojca Mieczysława oraz krewne – Alicję i Halinę Halpern.

Pisarka i dziennikarka. W czasie niemieckiej okupacji uratowana przez polską rodzinę.

Rodzina Czajkowskich ze Zręcina k. Krosna zasadziła drzewko symbolizujące Sprawiedliwych w Yad Vashem w Jerozolimie.

Matylda z córkami Heleną i Ireną uratowały w Przemyślu Lusię Rozen.

Polski działacz społeczny i polityk, poseł do Krajowej Rady Narodowej (1945-1946), uczestnik Powstania Warszawskiego, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 1986 r. stanął na czele Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

W Łukawicy k. Leska uratowali od zagłady członków żydowskich rodzin Alt, Buchbinder i Brandel.

Urodzony w Łańcucie, zmarły w okolicach Hajfy w Izraelu. W czasie Holokaustu jako nastolatek ratowany przez polskie rodziny w Krzemienicy i w Markowej. Końca okupacji niemieckiej doczekał u Heleny i Jana Cwynarów.

Piosenkarz i artysta estradowy, wykonawca największych przebojów muzycznych. W czasie niemieckiej okupacji żołnierz AK i powstaniec warszawski. Ukrywał kompozytora Ivo Wesby’ego, właśc. Ignacego Singera, wraz z rodziną. Pomógł mu zdobyć mu nową tożsamość i przedostać się na Zachód. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

W czasie Holokaustu w Soninie k. Łańcuta uratowali Basię, Szylę i Józka Gurfein z Łańcuta oraz Chila Melona.

Legendarny kurier, który z polecenia rządu polskiego na uchodźstwie informował kraje Zachodu o realizowanym przez nazistowskie Niemcy planie Zagłady Żydów. W latach 1942-1943 spotykał się z przedstawicielami zachodnich państw oraz wpływowych środowisk. Spotkał się jednak przede wszystkim z niezrozumieniem i obojętnością. Do końca życia uważał, że jego misja nie powiodła się.

W Zręcinie k. Krosna uratowali od zagłady członków żydowskich rodzin Lipnerów, Bergmanów, Morgensternów i Brajtowicz. W póżniejszych latach tytuły Sprawiedliwych przyznano także ich dzieciom – Jerzemu Andrzejowi, Walerianowi oraz Bronisławie.

W czasie niemieckiej okupacji Stefania i Jan Chodorowie oraz ich córka Stanisława Bardzik z Kolbuszowej ratowali Normana i Lejbusza Salsitz.

Jedno z 6 dzieci Wiktorii i Józefa Ulmów z Markowej. Zabity z rodzicami i rodzeństwem przez niemieckich żandarmów 24 marca 1944 r.

W czasie Holokaustu Helena i Jan Zadworniowie z Dąbrowy k. Lubaczowa ukrywali Mosze Lehrera.

W czasie niemieckiej okupacji uratował wnuka i synową Ludwika Zamenhofa, słynnego twórcy języka esperanto. Pomocy udzielał współpracując z księdzem Marcelim Godlewskim, również Sprawiedliwym wśród Narodów Świata.

W czasie niemieckiej okupacji rodzina Lachów z Babic pod Przemyślem ukrywała Mendla Rapsa, Rózię Englard i Esterę Englard-Korman.

Polski urzędnik konsularny w Bernie. Członek tzw. „Grupy Ładosia”, która w czasie wojny i okupacji na szeroką skalę ratowała Żydów za pomocą fałszywych paszportów krajów latynoamerykańskich.

W czasie niemieckiej okupacji, w Sanoku Stefania i Stanisław oraz Michał Pyrcakowie, wraz z nieznaną z imienia osobą o nazwisku Kuśmierczyk, ratowali żydowskie rodziny Libermanów, Kramerów i Forerów.

Wiktoria i Józef Ulmowie z Markowej ukrywali 8 Żydów z rodzin: Goldman (prawdopodobnie Saula i jego synów), Grünfeld i Didner (siostry Gołdę i Leę wraz z córką). 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi rozstrzelali ukywanych Żydów oraz całą rodzinę Ulmów, nie oszczędzając dzieci.

Oficer Wojska Polskiego, inżynier, członek Armii Krajowej, oficer kontrwywiadu, powstaniec warszawski. W czasie Holokaustu ratował życie Barbarze Golde, jej synowi, Dorze Katz i Edwardowi Tohari-Warszawskiemu. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Mieszkający we Francji emigranci z Polski uratowali w czasie Holokaustu Nachuma i Miriam Cymbalist.

Polski emisariusz, który w czasie wojny niestrudzenie alarmował Zachód o zbrodni Holokaustu, dokonywanej przez nazistowskie Niemcy na terenach okupowanej Polski.

Polski urzędnik konsularny, ekonomista i działacz diaspory żydowskiej. Członek tzw.”Grupy Ładosia”, która w Bernie, pod kierownictwem polskiego ambasadora Aleksandra Ładosia, masowo ratowała Żydów za pomocą fałszywych paszportów krajów latynoamerykańskich.

W czasie Holokaustu Stefan Chemicz z Krosna ratował żydowską rodzinę Tischler.

W utworzonym 27 kwietnia 1942 r. getcie zgromadzono około 3 000 Żydów z Sokołowa i okolicznych wsi, a także z Łodzi. Po likwidacji getta w Sokołowie, przeniesiono ich do getta w Rzeszowie, a stamtąd wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu.

We wioskach w powiecie mińskim (Mazowieckie) niemiecka żandarmeria zamordowała 25 Polaków i 3 Żydów.

Maria, Michał, Sebastian, Stefan Świątek oraz Szymon, Józef, Bronisław Pacuła, a także Józefa, Antoni, Katarzyna Pacuła-Kowal, Władysław Kiełb w czasie niemieckiej okupacji ukrywali Józefa i Felę (Fajgę) Goldman.

Poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz. Noblista w dziedzinie literatury z 1980 r. Wraz z bratem Andrzejem, żołnierzem AK, utworzyli w Wilnie punkt przerzutowy dla Żydów, pomagając im znaleźć bezpieczne schronienie. Obaj bracia uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Mieszkanka Markowej, córka Chaima Hersza Goldmana i Ettel z d. Riesenbach, ukrywana razem z córką przez rodzinę Ulmów w Markowej i wraz z nimi zamordowana przez niemiecką żandarmerię 24 marca 1944 r.

Profesor akademicki, polityk, dyplomata. Były szef Knesetu i ambasador Izraela w Polsce. W czasie niemieckiej okupacji ratowany przez polską i ukraińską rodzinę w Borysławiu.

Wybitny pianista i kompozytor mieszkający w Warszawie. Podczas Holokaustu stracił całą rodzinę. On sam ukrywany był przez Polaków, w tym Janinę i Andrzeja Boguckich, przy wsparciu m.in. Witolda Lutosławskiego. W momencie krytycznym życie oszczędził mu kapitan Wehrmachtu Wilm Hosenfeld.

W czasie Holokaustu rodzina Tereszkiewiczów z Chmielnika koło Rzeszowa niosła pomoc Róży, Inie i Janinie Scheinbach.

Większość z około 24 000 Żydów osadzonych w rzeszowskim getcie zamordowano w pobliskich lasach lub w obozie zagłady w Bełżcu. Końcem 1942 r. getto w Rzeszowie zostało ostatecznie zlikwidowane.

Pobrali się w kościele parafialnym św. Doroty w Markowej. W ciągu kilku lat małżeństwa doczekali się 6 dzieci i oczekiwali 7 potomka. Zginęli wraz z dziećmi i ukrywanymi Żydami z rodziny Goldman, Grünfeld i Didner, rozstrzelani przez niemieckich żandarmów, 24 marca 1944 r.

W Dębicy, gdzie mieszkali, ukrywali Jehudę Zieglera.

Dziennikarka, działaczka społeczna i opiekunka społeczna. Bliska znajoma Ireny Sendlerowej i Jadwigi Piotrowskiej, z którymi organizowała pomoc Żydom w warszawskim getcie. Współpracownica „Żegoty”.

Szlachcianka hr. Zaręba, pedagog, uczestniczka Powstania Warszawskiego. Podczas wojny zarządzała na Sadybie domem sierot wojennych, gdzie ukrywały się również dzieci żydowskie. Współpracownica „Żegoty”. Pośmiertnie uznana za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata.

Lekarz, bibliotekarz i polityk, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Tadeusz Rewilak z Jasła ukrywał w czasie niemieckiej okupacji Nachuma, Jakuba i Cwi Weinbergów.

Prawnik, historyk, dyplomata, wykładowca uniwersytecki. W czasie II wojny światowej emisariusz Rządu RP na Uchodźstwie, w latach 1942-1943 informujący Zachód o dokonującej się na terenach okupowanych przez nazistowskie Niemcy zbrodni Holokaustu. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Było to największe getto na terenie obecnego województwa podkarpackiego. W dniu zamknięcia Niemcy zgromadzili w nim około 22 000 Żydów z Przemyśla i jego okolic.

W czasie niemieckiej okupacji, w Albigowej k. Łańcuta ukrywały Hannę Stein (Kesten). Inni członkowie rodziny Kestenów byli ukrywani przez rodzinę Tereszkiewiczów.

Magdalena, Franciszek, Tadeusz i Maria Banasiewicz z Orzechowców k. Przemyśla uratowali od zagłady Jakuba i Eugenię Nassanów, Salomona i Izaaka Erenfreundów, Junka Frenkiela, Marcina Teicha (Dunińskiego), Feigę Weidenbaum, Edmunda Ornera, Felę, Szatner, Samuela, Izaaka i Bertę Reinharzów, Józefa i Lotkę Weindilingów.

Wraz z mężem Janem Żabińskim prowadziła Warszawski Ogród Zoologiczny, który w czasie Holokaustu stał się kryjówką dla Żydów, którym udało się wydostać z warszawskiego getta. W ten sposób Żabińscy pomogli blisko 300 osobom. Uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Najstarsze z 6 dzieci Wiktorii i Józefa Ulmów z Markowej. Wraz z rodzeństwem i rodzicami oraz ukrywanymi Żydami z rodziny Goldman, Grünfeld i Didner rozstrzelana przez niemieckich żandarmów 24 marca 1944 r.

Getto zamieszkane było przez około 12 000 osób, skupionych na stosunkowo niewielkiej powierzchni. Jego likwidacja trwała do kwietnia 1943 r.

Łączna liczba ofiar niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince wyniosła około 800 000.

Pisarz, autor sztuk teatralnych. Gdy tylko Niemcy utworzyli w Warszawie getto, starał się udzielać pomocy Żydom tam uwięzionym. Współpracownik „Żegoty”. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Wybitny zoolog, autor publikacji naukowych i popularnonaukowych, wieloletni dyrektor ZOO w Warszawie. W czasie niemieckiej okupacji wraz z żoną Antoniną ukrywał na terenie ogrodu zoologicznego setki Żydów, najpierw pomagając im wydostać się z warszawskiego getta. Oboje uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

W akcjach likwidacyjnych (miały również miejsce 31.07. i 3.08.), Niemcy zamordowali na miejscu lub wywieźli do obozu zagłady w Bełżcu ponad 12 000 osób.

Wkroczenie Armii Czerwonej do wsi. Tego dnia z ukrycia wyszli m.in. Weltzowie, ratowani przez Szylarów, a także Abraham Segal, mieszkający u Cwynarów.

Emisariusz Rządu RP na Uchodźstwie przekazał Franklinowi Delano Rooseveltowi raport polskiego podziemia dotyczący niemieckiej okupacji Polski oraz eksterminacji ludności żydowskiej.

Konspiracyjna organizacja zbrojnego oporu Żydów polskich, najbardziej znana spośród formacji żydowskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jej pierwszym dowódcą był Mordechaj Anielewicz.

Zbrojny zryw wolnościowy mieszkańców okupowanej Warszawy i całego kraju. Wśród walczących znalazło się wielu późniejszych Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: Irena Sendlerowa, Władysław Bartoszewski, Zofia Kossak, Mieczysław Fogg, Aleksander Kamiński, Jan Żabiński i in.

Działający od 1941 r. obóz przejściowy dla jeńców w Pełkiniach k. Przeworska, był miejscem przetrzymywania ludności żydowskiej z okupacyjnego powiatu jarosławskiego. Ostatecznie większość z nich Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Bełżcu lub zamordowali w pobliskich lasach.

Wybitny pedagog, metodolog wychowania, twórca oryginalnego systemu pracy z dziećmi, opartego na partnerstwie oraz samowychowaniu. Pionier w dziedzinie ochrony praw dziecka. Wraz z 200 dziećmi żydowskimi i pracownikami sierocińca, którym kierował, zginął w obozie Zagłady w Treblince. Do końca pozostał przy swoich podpopiecznych, odrzucając propozycję ratowania własnego życia.

W czasie niemieckiej okupacji Barutowiczowie z Grębowa k. Tarnobrzega uratowali żydowskie małżeństwo Lichtmanów i ich syna Dawida.

Pisarka, prawicowa działaczka społeczna, twórczyni i członkini Frontu Odrodzenia Polski. W czasie Holokaustu wraz z Wandą Krahelską założyła Radę Pomocy Żydom „Żegota”. Uratowała życie wielu Żydom, m.in. Maurycemu Gelberowi oraz Ewie i Janinie Feldman. Uznana za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata.

Ulotka-plakat w liczbie 5 000 egzemplarzy kolportowany na ulicach Warszawy. Jego autorką była Zofia Kossak – pisarka i działaczka katolicka. W ten sposób potępiała rozpoczętą przez niemieckiego okupanta eksterminację narodu żydowskiego na okupowanych polskich terenach. Jednocześnie wzywała środowiska katolickie do empatii i zdecydowanego sprzeciwu wobec dokonującej się tragedii.

Lekarz i działacz społeczno-polityczny. Podczas wojny współpracował z „Żegotą”. Uznany wraz z żoną Natalią za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Powołany przez izraelski Kneset. Od 1963 r. przyznaje tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” tym, którzy w czasie Holokaustu pomagali przeżyć skazanym na zagładę Żydom.

Polski działacz socjalistyczny, dziennikarz ze Śląska. Na Węgrzech, wraz z węgierskim dyplomatą i przyjacielem Józefem Antallem seniorem uratował od zagłady ok. 5 000 Żydów. Zamordowany w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym w Mauthausen-Gusen. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Ustanowiony przez Parlament Europejski w 2008 r., w rocznicę podpisania w 1939 r. paktu Ribbentrop-Mołotow, zawartego między Związkiem Radzieckim a Niemcami, który podzielił Europę na strefy dwóch totalitaryzmów. Celem ustanowienia dnia jest upamiętnienie ofiar masowych deportacji i eksterminacji, a jednocześnie ściślejsze zakorzenienie demokracji i wzmocnienia pokoju i stabilizacji Europy.

Twórczyni lwowskiego oddziału Rady Pomocy Żydom „Żegota” w 1943 r. Uznana za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata.

Lwowski kanalarz, który udzielał pomocy 10 Żydom, za co został pośmiertnie uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Bohater filmu „W ciemności” w reż. Agnieszki Holland.

Julia, Józef i Janina (Czarnota) Barowie z Markowej k. Łańcuta ukrywali w czasie niemieckiej okupacji Józefa, Idę, Joela, Manię i Genię Riesenbachów.

Rodzina Barut i Urbańskich z Huty Polańskiej koło Krosna udzielała pomocy Józefowi Strengerowi i jego 10-letniej córce Gołdzie.

W czasie Holokustu Anna i Ludwik Sambora oraz dzieci Anny – Eugeniusz Walichnowski i Teresa Sokołowska-Walichnowska w Jodłowej k. Jasła uratowali Malkę i Abrama Fenichelów oraz Leę Charasz.

W tym dniu nazistowskie Niemcy zaatakowały Polskę, rozpoczynając trwającą 6 lat okupację ziem II Rzeczpospolitej. II wojna światowa pochłonęła życie ok. 6 000 000 polskich obywateli, w tym ok. 3 000 000 polskich Żydów.

Pierwszy szef krakowskiej Rady Pomocy Żydom „Żegota”, ponadto współpracownik Rady Głównej Opiekuńczej, organizator kryjówek i podrabianych dokumentów dla Żydów.

Emerytowany pracownik kolei z Przemyśla powieszony przez Niemców za pomoc udzielaną Żydom.

Anna, Andrzej i Ludwika (Janczura) Antonikowie z Lisich Jam k. Lubaczowa uratowali od Zagłady Małkę Stupp. Rodzina uhonorowanych oderała tytuł we wrześniu 2016 r. w Muzeum Polaków Ratujących Żydów.

Oboje działali w polskim podziemiu (Kazimierz walczył w Powstaniu Warszawskim), współpracowali z Radą Pomocy Żydom „Żegota”. Uratowali w Warszawie m.in. Aleksanda Artmana oraz członków rodziny Teichman. Po wojnie Krzysztof dał się poznać jako wybitny historyk i varsavianista.

Małżeństwo Kreicar z Dubiecka ratowało w czasie Holokaustu Wilhelma Reka wraz z jego żoną i bratem, Szmula Goldsztajna z żoną i 2 dzieci, Dawida Frenkela i jego syna oraz Bronisława Felsena.

W czasie Holokaustu Wiktoria i Józef udzielili schronienia 8 Żydom z rodziny Goldman, Grünfeld i Didner. W wyniku donosu wszyscy zostali rozstrzelani przez niemieckich żandarmów, 24 marca 1944 r.

Najmłodsze z dzieci Wiktorii i Józefa Ulmów z Markowej. Wraz z rodzeństwem, ciężarną matką i ojcem, a także ukrywanymi Żydami z rodziny Goldman, Grünfeld i Didner, została zabita przez niemieckich żandarmów, 24 marca1944 r.

Ortodoksyjny Żyd urodzony w Ustrzykach Dolnych, a mieszkający w Zurychu. W czasie Holokaustu zaangażował się w działalność tzw. „Grupy Ładosia”. Wraz z polskimi dyplomatami w Bernie uratował wiele żydowskich istnień za pomocą fałszywych paszportów krajów latynoamerykańskich.

W tym dniu wojska radzieckie wtargnęły na tereny Polski, zaatakowanej dwa tygodnie wcześniej przez nazistowskie Niemcy, zajmując jej wschodnią część. Tym samym Polska została podzielona między dwa totalitaryzmy: hitlerowski i stalinowski.

W czasie Holokaustu wraz z bratem Czesławem (wybitnym poetą i noblistą) stworzył w Wilnie punkt przerzutowy dla ukrywających się Żydów. Uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Jedyna organizacja w Polsce zrzeszająca polskich Sprawiedliwych, z siedzibą w Warszawie.

Helena i Jan Cwynarowie z Markowej wraz z mężem Janem przyjęła pod swój dach Abrahama Segala, kilkunastoletniego Żyda z Łańcuta, który pozostał z nimi do końca wojny.

W czasie niemieckiej okupacji, w Rzeszowie, nauczycielka pomogła znajomemu Abrahamowi Heinbergowi wydostać się z getta i wyjechać na przymusowe roboty do Niemiec. Heinberg, znany później jako Roman Harte, po wojnie został filmowcem, współpracującycm z wybitnymi kinematografami w kraju i za granicą.

“24.IX.39. (niedziela)
Jest coraz gorzej. Mieszkamy teraz w magazynie, bo całe mieszkanie zajęli nam dwaj oficerowie ze służącymi. To było w erew “Jom Kipur”. Nie jedliśmy już. Musieliśmy wszystkie rzeczy przenosić do magazynu. Mamy tu łóżko i kanapę i jakoś mieścimy się. Tatuś śpi na ziemi (…)
Oby tylko nie było gorzej. A są na to widoki niestety.
Mówią, że Rosjanie zajęli już ziemie polskie po Lwów i posuwają się dalej. Tu podobno ma być pas graniczny, ale nic pewnego nie wiadomo, każdy mówi inaczej.
Warszawa trzyma się jeszcze i Lwów podobno także (…)
Nic teraz nie wiemy co się dzieje. Rosja podobno zajmuje polskie ziemie za zgodą Niemiec, tak przynajmniej mówią wszyscy, ale czy to prawda…
W Przemyślu podobno dzieją się okropne rzeczy. Strzelają do Żydów bez pardonu. Wielu wywożą za San, nie dając im nic na drogę. W Jarosławiu musza wszyscy, posiadane srebro oddawać do magistratu.
Tam jest o wiele gorzej jak u nas.
Chciałabym tylko wyjechać do Ameryki.
Koniec.”

W czasie Holokaustu ukrywali w Rudce k. Jarosławia Lejzora i Rubina Bratenów.

W czasie niemieckiej okupacji ukrywali w Lesku Jaffę i Natana Wolochów (Wallachów).

Jego inicjatorkami były Zofia Kossak i Wanda Krahelska-Filipowiczowa. W grudniu 1942 r. został przekształcony w Radę Pomocy Żydom „Żegota”.

Największe getto żydowskie w Generalnym Gubernatorstwie i całej okupowanej przez nazistowskie Niemcy Europie, gromadzące nawet ok. 450 000 Żydów. Ostatecznie zlikwidowane w maju 1943 r.

Jedno z 6 dzieci Wiktorii i Józefa Ulmów z Markowej. Wraz z rodzeństwem, ciężarną matką oraz ojcem, a także ukrywanymi Żydami z rodziny Goldman, Grünfeld i Didner, zamordowana przez niemieckich żandarmów 24 marca 1944 r.

W miejscowości Długie k. Sanoka ukrywała w czasie Holokaustu Ewę Margulies i Rózię Schabes.

Prawnik, adwokat i sędzia, brat Gustawa, pisarza i krytyka literackiego. Podczas wojny wraz z żoną Felicją angażował się w pomoc niesioną Żydom. Współpracował z „Żegotą”, założył Komórkę „Felicja”, za pomocą której udzielał schronienia około 500 Żydom w swym domu w Warszawie.

Działaczka społeczna. W czasie niemieckiej okupacji, działając w „Żegocie” i współpracując z Ireną Sendlerową, ratowała dzieci żydowskie.

Aktorka i pedagog Helena (Lena) Zelwerowicz, wraz z ojcem Aleksandrem Zelwerowiczem – również aktorem i pedagogiem, a także reżyserem i dyrektorem teatru, udzielali schronienia Żydom. Dzięki nim przetrwali Holokaust m.in. Maria Nudel, Józef Orchoń (Nudel) oraz Dawid Epstein.

Prawnik, działacz społeczny i polityczny, prawicowiec. W czasie niemieckiej okupacji żołnierz Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych. Wraz z ojcem Wojciechem współpracował z „Żegotą”. Pomógł m.in. Anuli Rosenthal, zdobywając dla niej fałszywe dokumenty.

W czasie niemieckiej okupacji Marianna Krasnodębska wraz z rodzicami i rodzeństwem działała w konspiracji. Za pomoc partyzantom Niemcy zamordowali jej 4 braci. Jaroszowie pomagali w miejscowości Piaski tamtejszym Żydom w getcie, dostarczając żywność, leki i dokumenty. W swoim domostwie ukrywali kilkunastu Żydów, m.in. Józefa Honiga z ojcem i bratem. Marianna, jej bracia Aleksander i Maksymilian, oraz rodzice Anna i Ignacy uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Polski prawnik, publicysta i działacz ruchu ludowego, w latach 1940-1942 więzień Pawiaka, KL Auschwitz-Birkenau i Neuengamme, a od 1942 r. współpracownik „Żegoty”. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Na terenie Generalnego Gubernatorstwa wprowadzono karę śmierci dla Żydów którzy bez pozwolenia oddalali się od wyznaczonych im dzielnic oraz dla Polaków którzy udzielali pomocy Żydom.

W czasie niemieckiej okupacji uratowali Blimę Schif ukrywając ją w swoim domu w Dynowie.

Lekarka, anestezjolożka i specjalistka chorób krwi u dzieci, powstaniec warszawski. W czasie niemieckiej okupacji wraz z mężem Feliksem Kanabusem niosła pomoc Żydom, przeprowadzając operacje mające na celu ukrycie semickiej fizjonomii.

W czasie niemieckiej okupacji, w Cergowej k. Dukli uratowali Jeszułę i Józefa Guzików.

W Gębiczynie k. Pilzna ratowały przed zagładą Adelę Wołek, Leona i Mietka Schnepsów.

W czasie niemieckiej okupacji, w Odrzykoniu k. Krosna przyjęli pod swój dach Ciporę Katz (Reem), przedstawiając ją jako adoptowaną przez nich chrześcijańską sierotę i tym samym ratując przed zagładą.

S. Alfonsa (Eugenia Wąsowska Renot), s. Ligoria (Anna Grenda), s. Bernarda (Rozalia Sidełko), s. Emilia (Leokadia Juśkiewicz) ze Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego w Przemyślu w czasie niemieckiej okupacji ratowały Miriam Reinharz-Klein, Hedy Rosen, Juliana Ostrowskiego, Zofię Horn, Beti Milczyn, Ahuvę Lissn, Awiwę Fogelman, Edwarda Goldberga, Batię Fridman-Gortler, Hanki Rubin, Gabi Klein, Tzofi Fridman i Gabrieli Koren.

Prawniczka, która mieszkając podczas wojny w Rzeszowie przy ul. Krakowskiej 4, udzielała pomocy Żydom. Gdy jeden z nich został aresztowany przez Gestapo i wydał Boczar, ta zbiegła do Warszawy. Zamieszkawszy tuż obok getta nadal udzielała pomocy Żydom, tym razem rodzeństwu Rozenholc. Walczyła w Powstaniu Warszawskim.

Drzewko poświęcone „Żegocie”, jedynej w skali całej okupowanej Europy organizacji państwowej powołanej po to, by ratować Żydów, uroczyście zasadzili Maria Kann i Władysław Bartoszewski – członkowie Rady Pomocy Żydom „Żegota” i Sprawiedliwi wśród Narodów Świata.

Mieszkające w Przeworsku małżeństwo Sołków ukrywało Jerachmiela Bergnera.

Polski emigrant we Francji, który w Paryżu wraz z żoną Marią niósł pomoc przedstawicielom społeczności żydowskiej. Pomogli wówczas Cywi Zylberberg, jej matce Sylvani, a także Dawidowi Zylberberg, który był synem Sylvani. Maria i Czesław Szafrańcowie uznani za Sprawiedliwych wśród Naródów Świata.

W niemieckim obozie zagłady w Bełżcu od marca do grudnia 1942 r. Niemcy zamordowali około 450 000 osób, przede wszystkim Żydów z Polski, ale też z Niemiec, Austrii, Czech i Słowacji.

W czasie niemieckiej okupacji Katarzyna Szyfner i jej syn Eugeniusz Szyfner z majątku w Chorzelowie k. Mielca uratowali Jankiela Hellera, Maksymiliana Grossa oraz Matyldę i Dawida Zuckerbrotów.

Polityk, publicysta, oficer kontrwywiadu Armii Krajowej, od grudnia 1942 r. w Żegocie, członek Wydziału Spraw Wewnętrznych i kierownik Referatu Żydowskiego Delegatury Rządu na Kraj.

Aktor filmowy i teatralny, śpiewak operowy i piosenkarz. W czasie Holokaustu wraz z żoną Janiną ratował w Warszawie Władysława Szpilmana, wybitnego pianistę pochodzenia żydowskiego.

Zakonnica, dominikanka, która zmarła w wieku 110 lat. W czasie niemieckiej okupacji wraz z innymi dominikankami ukrywała w klasztorze w Wilnie kilkanaście osób pochodzenia żydowskiego. Uznana za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata.

Sportowiec, piłkarz, działacz sportowy, księgarz, współwłaściciel księgarni i wydawnictwa Gebethner i Wolff, żołnierz, powstaniec warszawski, który poniósł śmierć jako jeniec, w wyniku ran odniesionych podczas Powstania Warszawskiego. Niósł pomoc m.in. rodzinie Abrahamerów, których ostatecznie zdołał ewakuować na Węgry. Uznany za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Lekarz chururgii, podczas wojny oranizujący operacje plastyczne niwelujące u Żydów rysy semickie. W operacjach asystowała w charakterze anestozjologa jego żona Irena. Obydwoje uczestniczyli w Powstaniu Warszawskim. Uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Niemieccy żandarmi zamordowali 4 osoby za dostarczanie żywności Żydom ukrywającym się w lesie.

Lekarka, oficer Wojska Polskiego, oficer konspiracyjny, powstaniec warszawski, dowódczyni kobiecego oddziału minerskiego. W czasie Holokaustu udzielała pomocy Żydom indywidualnie, ukrywając we własnym domu m.in. Annę Aszkenazy. Jednocześnie współpracowała z Radą Pomocy Żydom „Żegota”, zapewniając opiekę lekarską Żydom ukrywającym się na terenie Warszawy.

Doktor medycyny ze specjalnością ginekologia. W czasie niemieckiej okupacji działała w podziemiu, współpracując także z „Żegotą”. Pomagała również rodzinie Cyganów z Warszawy w ukrywaniu Żydów. Po latach wraz z tą rodziną uznana za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata.

Tego dnia niemieckie władze okupacyjne Generalnego Gubernatorstwa wydały rozporządzenie o obowiązkowym noszeniu przez Żydów opasek z Gwiazdą Dawida. W zamyśle władz nazistowskich takie oznaczenie miało ułatwiać identyfikację rasową, ale także upokarzać i izolować Żydów od reszty społeczeństwa.

Powołana przy Delegaturze Rządu RP na Kraj „Żegota” była jedyną w całej okupowanej przez Niemcy Europie organizacją państwową utworzoną po to, by ratować Żydów. W organizacji znaleźli się przedstawiciele różnych środowisk społeczno-politycznych, zarówno Polacy, jak i Żydzi. Szacuje się, że pomoc „Żegoty” dotarła do kilkudziesięciu tysięcy osób pochodzenia żydowskiego.

Wybitny pianista i kompozytor mieszkający w Warszawie. Podczas Holokaustu stracił całą rodzinę. On sam ukrywany był przez Polaków, w tym Janinę i Andrzeja Boguckich, przy wsparciu m.in. Witolda Lutosławskiego. W krytycznym momencie życie oszczędził mu kapitan Wehrmachtu Wilm Hosenfeld.

Jedno z 6 dzieci Wiktorii i Józefa Ulmów z Markowej. Wraz z rodzeństwem i rodzicami, a także ukrywanymi Żydami z rodziny Goldman, Grünfeld i Didner, zamordowany przez niemieckich żandarmów 24 marca 1944 r.

Dyplomata i polityk, poseł RP w Japonii i ambasador RP w ZSRR. Minister spraw zagranicznych w rządzie Stanisława Mikołajczyka. Organizował pomoc dla polskich uchodźców żydowskiego pochodzenia w Japonii i Szanghaju.

Za pomoc Żydom Niemcy rozstrzelali 31 Polaków, w tym 7-osobową rodzinę Kowalskich, członków rodzin Kosiorów, Obuchiewiczów i Skoczylasów. Prawie wszyscy zostali spaleni żywcem.

Kilkunastu mieszkańców Świesielic zostało przez Niemców zamordowanych za sprzyjanie ruchowi oporu i pomoc ukrywającym się Żydom.

Pierwszy na ziemiach polskich niemiecki obóz zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem był ośrodkiem masowej, zagłady Żydów w Kraju Warty. Jeszcze w grudniu 1941 r. zginęło tam ok. 700 Żydów otrutych spalinami samochodowymi. Szacuje się, że w czasie funkcjonowania obozu zamordowano tam od 150 000 do 350 000 ofiar.

Aktorka i pedagog. W czasie niemieckiej okupacji wraz z rodzicami pomagała Józefowi Ochroniowi, Helenie i Hannie Caspari, Dawidowi Epsteinowi, Leonowi Feinerowi, Marii Nudel oraz nieznanemu z imienia i nazwiska adwokatowi. Uznana za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata.

Żona Józefa Ulmy i matka 6 dzieci. Wraz z mężem i dziećmi, będąc jednocześnie w zaawansowanej ciąży, zamordowana przez niemieckich żandarmów za ukrywanie żydowskiej rodziny Goldman, Grünfeld i Didner, 24 marca 1944 r.

Poeta, eseista i tłumacz. W czasie niemieckiej okupacji wraz z żoną Maryną Zagórską ukrywał w domu w Warszawie łącznie kilkunastu Żydów, w tym poetę Tadeusza Hollendra, nastoletniego Janka Wilka i rodzinę Tenenbaumów. Małżonkowie uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Swiata.

Pojmani w łapankach dzień wcześniej Żydzi przez noc przechowywani byli w piwnicy jednego z markowskich domów. Nad ranem niemieccy żandarmi wyprowadzili wszystkich na tzw. okop, na obrzeżach Markowej i rozstrzelali łącznie ok. 30 osób.

Plastyczka, wydawca. Współtwórczyni Tymczasowego Komietu Pomocy Żydom, przekształconego następnie w Radę Pomocy Żydom „Żegota”.

Lekarz, profesor pediatrii. W czasie niemieckiej okupacji pracował w Rozwadowie. Często przedostawał się do getta, by leczyć zgromadzonych tam Żydów. Gdy znajomy lekarz Stanisław Matulewicz odkrył, że za pomocą pewnej niegroźnej bakterii można otrzymać pozytywny wynik testu na tyfus plamisty, Łazowski zaczął wykorzystywać szczepionkę, by symulować epidemię i tym samym trzymać Niemców z dala od lokalnej ludności. Ocalił tym samym wielu mieszkańców Rozwadowa i okolicy, w tym także wielu Żydów z pobliskiego getta.

List skierowany do zwierzchnika Kościoła Katolickiego w Watykanie, w którym Prezydent RP na uchodźstwie prosi o interwencję w sprawie masowych mordów na Polakach i Żydach w okupowanej przez Niemców Polsce.

Jezuita, administrator sanktuarium w Żyrowicach i kapelan w klasztorze sióstr niepokalanek w Słonimiu. W czasie Holokaustu nawoływał do pomocy Żydom. Zbierał na ich rzecz datki, wystawiał fałszywe metryki chrztu i wielokrotnie przedostawał się do getta. Wyprowadzanych stamtąd Żydów ukrywał na plebanii, w okolicznych domach i w klasztorze niepokalanek. Wraz z niepokalankami Ewą Noiszewską i Martą Wołowską został przez Niemców aresztowany, a następnie zabity. Wraz z nimi życie straciło kilkudziesięciu innych Polaków.

Związani z górami – wspinaczka była pasją zarówno Kazimiery (romanistki, tłumaczki) jak i jej syna Jerzego Wawrzyńca (muzykologa, pisarza i kompozytora). W czasie niemieckiej okupacji uratowali co najmniej 7 osób, ukrywając ich w swoim warszawskim mieszkaniu.

Dyplomata, radca i zastępca kierownika Poselstwa RP w Bernie w latach 1938–1945, członek tzw. “Grupy Ładosia”, w czasie Holokaustu ratującej europejskich Żydów za pomocą fałszywych paszportów krajów latynoamerykańskich.

Polityk, dyplomata, urzędnik i publicysta. W Bernie, gdzie był polskim ambasadorem, stworzył organizację zwaną później „Grupą Ładosia”, zrzeszającą kilku polskich dyplomatów oraz przedstawicieli tamtejszych środowisk żydowskich, która za pomocą fałszywych paszportów krajów latynoamerykańskich ratowała Żydów z całej okupowanej Europy.

Dziennikarz, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego, działacz kombatancki oraz autor wspomnień z czasów wojny. W czasie niemieckiej okupacji, wraz z żoną Barbarą, pomagał w Warszawie m.in. Annie Bajer Dratner i Irenie Filozof. Po wojnie oboje uznani za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata

W czasie niemieckiej okupacji, w Przemyślu ratowała Jakuba Bergera oraz Laurę Bogaczewską.

Polityk, dyplomata, urzędnik i publicysta. W Bernie, gdzie był polskim ambsadorem, stworzył organizację zwaną później „Grupą Ładosia”, zrzeszającą kilku polskich dyplomatów oraz przedstawicieli tamtejszych środowisk żydowskich, która za pomocą fałszywych paszportów krajów latynoamerykańskich ratowała Żydów z całej okupowanej Europy.

Pisarka, autorka książek dla dzieci, ponadto działaczka społeczna i niepodległościowa, członkini „Żegoty”. Wraz z Władysławem Bartoszewskim w 1963 r. zasadziła drzewko poświęcone tej organizacji w Ogrodzie Sprawiedliwych w Jerozolimie.