Niecałe 100 metrów na zachód od Rynku, w miejscu, które niegdyś tętniło życiem jarosławskiej społeczności żydowskiej, stoi Duża Synagoga.
Zbudowana w latach 1807-1811, Duża Synagoga w Jarosławiu to największy tego typu budynek na terenie województwa podkarpackiego. Monumentalna bryła, masywne mury i charakterystyczne półkoliste okna nadawały jej podniosły charakter. W swojej pierwotnej wersji synagoga przetrwała około 100 lat – została przebudowana w 1905 roku. Podczas II wojny światowej, synagoga została zdewastowana przez okupantów niemieckich, którzy spalili jej wnętrze, zdobione polichromią i ogołocili ją z sakralnego wyposażenia. Po wojnie, budynek popadł w ruinę i przez długi czas pozostawał opuszczony. Dopiero w latach 60. XX wieku, dzięki inicjatywie Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu, rozpoczęto prace konserwatorskie, mające na celu przystosowanie go do nowych funkcji. Dziś służy jako przestrzeń do pracy twórczej, edukacji artystycznej i wychowania przyszłych pokoleń twórców.
W tym historycznym miejscu, gdzie kiedyś modliła się społeczność żydowska, a Jarosław po dziś dzień pielęgnuje pamięć o tragicznym początku pierwszego transportu do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, eksponowana jest wystawa „Ecce Homo – Osoba i Twarz”.
Jest to cykl portretów więźniów KL Auschwitz autorstwa Artura Kapturskiego, krakowskiego artysty malarza specjalizującego się w portrecie, cenionego pracownika naukowego na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego prace, tworzone na podstawie archiwalnych zdjęć Wilhelma Brassego, więźnia obozowego, to coś więcej niż kopie. To głęboka próba spotkania z pomordowanymi, ocalenia ich indywidualnych historii i przywrócenia im godności. Artysta koncentruje się na życiu, które było w tych ludziach, a nie na ich śmierci.
Wystawa, zorganizowana przez Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej oraz Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Stanisława Wyspiańskiego w Jarosławiu, ma głęboki wymiar edukacyjny i społeczny. Jest częścią długofalowego programu pedagogii, który ma na celu uświadomienie istoty tego, co wydarzyło się w Auschwitz. W 80. rocznicę zakończenia II wojny światowej, wciąż musimy pamiętać o tej „nieodrobionej lekcji naszej historii”.
Wystawa Artura Kapturskiego jest hołdem złożonym ofiarom i przypomnieniem, że każda z nich była osobą, miała swoją twarz i swoją historię. W Jarosławiu, mieście, które na trwałe zapisało się w historii jako początek tragicznej drogi, ta ekspozycja nabiera szczególnego znaczenia.
Zapraszamy do odwiedzenia wystawy w Dużej Synagodze i do refleksji nad historią, która wciąż rezonuje w naszej rzeczywistości.
Do 22 sierpnia swoje zaproszenie kierujemy w szczególności do społeczności skupionej wokół XXXIII Festiwalu „Pieśń Naszych Korzeni”, który w roku obchodów 650-lecia lokacji Jarosławia oraz 30-lecia działalności Stowarzyszenia Muzyka Dawna w Jarosławiu, w całości poświęcony jest historii miasta.
Przypominamy, że w dniach 18-22 sierpnia wystawa jest czynna dłużej, do godziny 18:00.