31 października mija osiemdziesiąt lat od śmierci w krakowskim szpitalu Bonifratrów jednego z Ojców Niepodległości – Wincentego Witosa.

Urodzony w przysiółku Dwudniaki wsi Wierzchosławice koło Tarnowa 21 stycznia 1874 roku. Do szkoły powszechnej chodził tylko „cztery zimy”, a resztę wykształcenia zawdzięczał swoim zdolnościom, ogromnej ciekawości świata oraz samokształceniu poprzez systematyczną pracę. Dzięki życzliwości dyrektora szkoły i leśniczego w dobrach księcia Eustachego Sanguszki czytał z pasją dziesiątki książek z różnych dziedzin poszerzając w ten sposób swoją wiedzę. Od 1895 działał w ramach Polskiego Stronnictwa Ludowego, zaczął też pisać do pism ludowych, najpierw do „Przyjaciela Ludu”. Dzięki zdobytemu autorytetowi wśród chłopów przeszedł przez kolejne szczeble samorządu (był radnym gminy, wójtem, radnym powiatu), a następnie od 1908 został posłem na Sejm Krajowy Galicji, a później (w 1911) do Rady Państwa w Wiedniu. Aktywny w Kole Polskim, stał się jednym z przywódców PSL „Piast”. W czasie I wojny światowej włączył się w działalność Naczelnego Komitetu Narodowego, podejmując działania na rzecz niepodległości. W chwili upadku monarchii austro-węgierskiej stanął na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej stając się praktycznie przywódcą polskich władz w Galicji. Poseł na Sejmy w latach 1919-1933. Trzykrotnie pełnił funkcję prezydenta Rady Ministrów, po raz pierwszy w Rządzie Obrony Narodowej (VII 1920-IX 1921), w decydujących miesiącach wojny polsko-bolszewickiej, co przyczyniło się do zaangażowania chłopów,  po raz drugi w rządzie ludowców i narodowców, przez przeciwników nazywanym rządem Chjeno-Piasta (V-XII 1923). Trzeci jego rząd obalił przewrót majowy 1926 roku. Od początku w opozycji do rządów Józefa Piłsudskiego. Współtworzył tzw. Centrolew, czyli sojusz ugrupowań centrowych i lewicowych. Aresztowany nocą 9/10 IX 1930 w Krakowie-Podgórzu i osadzony w twierdzy brzeskiej. Wybrany ponownie na posła i zwolniony z więzienia 27 XI 1930. Doprowadził do zjednoczenia większości ludowców w Stronnictwie Ludowym, utworzonym podczas kongresu 15 III 1931. Sądzony w tzw. procesie brzeskim (X 1931-I 1932) i skazany na 1,5 roku więzienia. Po rozprawach apelacyjnych, utrzymującej wyroki procesu, a przed ich ostatecznym zatwierdzeniem przez Sąd Najwyższy na początku X 1933 roku, 28 IX udała się na emigrację do Czechosłowacji. Wrócił z niej w marcu 1939, w związku z wkroczeniem wojsk niemieckich do tego kraju. 17 V ponownie wybrany prezesem Stronnictwa Ludowego. Po zajęciu Polski przez Niemcy we wrześniu 1939 aresztowany i kilkakrotnie przetrzymywany. Stanowczo odmówił współpracy z Niemcami i utworzenia rządu kolaboracyjnego. Po wojnie powołany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej.

Szczególne związki Witosa z Markową wynikały z szerokiego poparcia dla PSL „Piast” na tych terenach. Warto zauważyć, że w wyborach 1919, 1922, 1928, 1930 ta partia i jej przywódca uzyskiwali mocne poparcie wśród mieszkańców Markowej. W szczególnym okresie jakim był czas między zwolnieniem z więzienia, a procesem brzeskim przywódca Stronnictwa Ludowego przybył 30 VIII 1931 do Markowej, gdzie nadano jego imię Domowi Ludowemu. Był to niewątpliwie jeden z pierwszych pomników Witosa w ówczesnej Polsce.

Fot.: Wincenty Witos w Markowej, 30 sierpnia 1931 r.