5 czerwca 2025 roku Muzeum Polaków Ratujących Żydów gościło, mieszkających w USA, potomków Estery Englard (później Korman), której życie podczas II wojny światowej uratowała bohaterska polska rodzina Lachów ze wsi Babice koło Dubiecka, w powiecie przemyskim. Wizyta odbyła się w przededniu spotkania obu rodzin – polskiej i żydowskiej – które miało miejsce w Babicach.
W imieniu Muzeum, gości z USA, wraz z organizatorem ich pobytu w Polsce Jakubem Czupryńskim, przedstawicielem działającego w Krakowie Centrum Społeczności Żydowskiej, podjął dr Wojciech Baliński, Główny historyk Muzeum. Goście poznali historię powstania Muzeum oraz zwiedzili ekspozycję. Po wystawie głównej i czasowej oprowadziła ich Agnieszka Kuźniar, przewodnik muzealny. To ona przybliżyła im historie Polaków, którzy z narażeniem życia pomagali Żydom w czasie Holokaustu. Szczególne miejsce w opowieści zajęła oczywiście, patronująca Muzeum, błogosławiona Rodzina Ulmów. Następnie Goście odwiedzili markowski skansen, Zagrodę-Muzeum Wsi Markowa, a tam w szczególności Chałupę Szylarów, której wymownym elementem jest pieczołowicie odtworzona kryjówka na strychu. W tym miejscu podczas okupacji niemieckiej schronienia siedmioosobowej żydowskiej rodzinie Weltzów udzielili Antoni i Dorota Szylarowie. Wizyta w Chałupie Szylarów i w skansenie pomaga każdemu, kto odwiedza Markową lepiej zrozumieć i wyobrazić sobie warunki, w jakich Markowianie ratowali Żydów. W tym kontekście czytelna staje się także skala poświęcenia i ryzyka, jakie wiązały się z niesieniem pomocy Żydom prześladowanym i bezwzględnie tropionym przez niemieckich okupantów Polski podczas II wojny światowej.
Nasi goście podkreślali podczas wizyty, że ich wiedza na temat losów i przeżyć Estery Englard jest bardzo ograniczona. Wyrazili szczerą nadzieję, że podczas spotkania w Babicach, w rozmowach z potomkami Michała i Petroneli Lachów, uda im się poznać więcej szczegółów i wypełnić luki w rodzinnej historii.
Rodzina Englardów planuje wzbogacić zbiory naszego Muzeum, przekazując fotografie Estery. Gest ten pozwoli na wprowadzenie tej historii ratowania do programu edukacyjnego Muzeum Polaków Ratujących Żydów i będzie stanowił istotne uzupełnienie dokumentacji dotyczącej zarówno Polskich Sprawiedliwych, jak i losów Żydów podczas II wojny światowej.
——————————————————————————————————————————————
Michał i Petronela Lachowie oraz ich córki Zofia i Józefa, w uznaniu ich heroicznej postawy, zostali odznaczeni 12 grudnia 1992 roku medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” – najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym przyznawanym nie-Żydom, którzy ratowali Żydów podczas Holokaustu.
