85 lat temu III Rzesza Niemiecka napadła na Rzeczpospolitą Polską, rozpoczynając II wojnę światową, która ostatecznie zakończyła się sześć lat później. Liczba ofiar wojny pozostaje nieoszacowana, ale obliczamy, że w trakcie walk na wszystkich frontach oraz w wyniku popełnionych zbrodni śmierć poniosło około 60 mln ludzi. Konsekwencją wojny był również podział świata przez niewidzialną „żelazną kurtynę” na kolejne pół wieku. W niedzielę, 1 września, w samo południe, przed pomnikiem bł. Rodziny Ulmów w Sadzie Pamięci Muzeum Polaków Ratujących Żydów, wspominaliśmy ofiary II wojny światowej, a szczególnie mieszkańców Markowej i całego powiatu łańcuckiego.
Uroczysty Apel Pamięci poprowadzili uczestnicy I Zlotu Harcerzy w Markowej – 5. Tarnowska Wielopoziomowa Drużyna Harcerska z Żabna, 20. Tarnowska Wielopoziomowa Drużyna Harcerska ,,Lisy” z Lisiej Góry, 11. Wielopoziomowa Drużyna Harcerska „Wagabunda” z Markowej oraz 17. Drużyna Wędrownicza „Czarny Szlak” z Markowej. Ich obecność była symbolem przekazywania pamięci o trudnej przeszłości kolejnym pokoleniom.
Uroczystość rozpoczęła się od wspólnego odśpiewania hymnu państwowego, po którym nastąpiły okolicznościowe przemówienia. Maria Ryznar-Fołta, prezes Towarzystwa Przyjaciół Markowej oraz Waldemar Rataj, dyrektor Muzeum Polaków Ratujących Żydów, podkreślili w swoich wystąpieniach kluczowe znaczenie zachowania pamięci o II wojnie światowej. Dyrektor Waldemar Rataj podkreślił kluczową rolę aktywnego udziału młodzieży w procesie upamiętniania dla zachowania pamięci o przeszłości i wyciągania z niej lekcji na przyszłość. Dodał, że doskonalenie moralne musi odbywać się poprzez edukację i wychowanie obywatelskie, a wzorem mogą być Sprawiedliwi, którzy ratowali Żydów, jak pięć rodzin z Markowej.
– To, co wydarzyło się tutaj, wykraczało daleko poza pojedyncze akty ludzkiej dobroci. To była głęboko zakorzeniona kultura solidarności i miłosierdzia, kształtująca tę społeczność przez wieki. Właśnie ta kultura, w obliczu kryzysu, zaowocowała heroicznymi czynami. Pragniemy szczególnie uczcić pamięć tych, którzy byli zdolni do takich poświęceń – podkreślił Waldemar Rataj.
W skupieniu i zadumie, ks. prał. Roman Chowaniec, proboszcz Kościoła pw. św. Doroty w Markowej, poprowadził modlitwę w intencji ofiar II wojny światowej, prosząc jednocześnie o dar pokoju dla całego świata. Uroczystość zakończyła się złożeniem kwiatów przed pomnikiem bł. Rodziny Ulmów przez przedstawicieli władz gminy oraz instytucji i organizacji.
Obecność harcerzy w Markowej, szczególnie podczas tak doniosłej uroczystości, jest doskonałym przykładem tego, jak wyobrażamy sobie budowanie i rozwijanie projektu edukacyjnego „Szkoła Etyki Muzeum Ulmów”, który zainaugurowaliśmy w połowie sierpnia. Ich aktywny udział w Apelu Pamięci pokazuje, że idea kształtowania postaw etycznych wśród młodych ludzi jest nam bliska. Wierzymy, że we współpracy z uwrażliwionymi na historię harcerzami uda się nam, pracownikom i partnerom muzeów w Markowej, wspólne kształtować nowe wzory kultury pamięci.
Fot.: Jerzy Duszko