28 i 29 września, w przestrzeni Sadu Pamięci Muzeum Polaków Ratujących Żydów, i w bezpośrednim sąsiedztwie historycznego Domu Ludowego, odbył się pierwszy Targ Markowski. Wydarzenie zorganizowane zostało z inicjatywy Muzeum Polaków Ratujących Żydów i Towarzystwa Przyjaciół Markowej, w ramach Podkarpackiej Resursy Kultury Pamięci.
Lokalizacja Targu Markowskiego posiada istotny wymiar historyczny. Odbywa się on w bezpośrednim sąsiedztwie Domu Ludowego, który w przeszłości stanowił centrum życia kulturalnego i społecznego mieszkańców Markowej. Obiekt ten, wzniesiony wspólnym wysiłkiem lokalnej społeczności, był miejscem, gdzie rozwijała się działalność kulturalna i organiczna praca na rzecz rozwoju miejscowości. Organizatorzy chcą ożywić tę przestrzeń, przypominając historię Markowej z ostatniego stulecia, z czasów, gdy żyli tu błogosławieni Wiktoria i Józef Ulmowie.
Targ Markowski to nowa inicjatywa, zainspirowana poznańskim Targiem Śródeckim i lokalnym Jarmarkiem Jarosławskim. W przypadku Markowej, posiadającej skansen będący ważnym produktem turystyki kulturowej i opowiadający historię wsi, w której żyła błogosławiona Rodzina Ulmów, idea ta nabiera szczególnego znaczenia.
Targ Markowski aspiruje do roli platformy wymiany doświadczeń dla ekspertów i promotorów kultury i turystyki kulturowej, ze szczególnym uwzględnieniem nowych trendów w tym obszarze. Wydarzenie stworzy przestrzeń do prezentacji oferty muzeów i instytucji kultury, organizacji i innych podmiotów kształtujących regionalną ofertę turystyczną, rzemieślników, artystów oraz przedstawicieli sektora kulinarnego. Celem inicjatywy jest stworzenie wyspecjalizowanej przestrzeni spotkań, dedykowanej promocji turystyki kulturowej.
Inauguracyjna edycja Targu Markowskiego charakteryzowała się bogatą i zróżnicowaną ofertą. Wśród wystawców znaleźli się zarówno przedstawiciele instytucji kultury, wśród nich Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej, Zagroda – Muzeum Wsi Markowa, Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu wraz z oddziałem zamiejscowym Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu, Centrum Kultury i Promocji w Jarosławiu, Stowarzyszenie „Muzyka Dawna w Jarosławiu” oraz Kamienica Dąbrowskich z Żołyni, jak i lokalni twórcy. Na stoiskach można było podziwiać m.in. kunszt garncarski Janusza Głowiaka, misternie wykonane wiklinowe kosze Pawła Kidy, drewniane zabawki Ryszarda Marcińca, rękodzieło Ewy Kruk i Józefy Mroziakiewicz, czy misterne koronki Ireny Pelc-Kozłeckiej. Smakosze mogli skosztować pysznych miodów od Pawła Kiliana i Dawida Szpytmy, owoców, warzyw i orzechów od Grzegorza Brody, a także tradycyjnych prozaików przygotowanych przez Sady Albigowa. Na deser czekały domowe wypieki Krystyny Grzesik.
Integralną częścią Targu Markowskiego było „Studio Festiwalowe” – specjalnie zaaranżowana przestrzeń, w której odbywały się rozmowy z wystawcami prezentującymi swoją ofertę i produkty, a także zaproszonymi gośćmi. Dyrektor Muzeum Polaków Ratujących Żydów, Waldemar Rataj, przeprowadził rozmowę z Dorotą i Piotrem Kaplitami, organizatorami Festiwalu Muzyki Dawnej w Jarosławiu „Pieśń Naszych Korzeni”, Heleną Szpytmą, markowianką, śpiewaczką ludową, kustoszem dziedzictwa muzyki tradycyjnej wsi Markowa, krewną błogosławionej Rodziny Ulmów oraz Marią Ryznar-Fołtą, prezesem Towarzystwa Przyjaciół Markowej. Atrakcyjnym dopełnieniem wydarzenia były występy artystyczne w wykonaniu Zespołu Orkiestry Dętej Markowa oraz Kapeli „Bez Noge”.
Wspólne przedsięwzięcie Muzeum Polaków Ratujących Żydów i Zagrody – Muzeum Wsi Markowa, poprzez działalność Podkarpackiej Resursy Kultury Pamięci, otwiera nowy rozdział w działalności obydwu instytucji, umacniając ich rolę jako ośrodków promocji dziedzictwa kulturowego regionu. Poprzez organizację Targu Markowskiego markowskie muzea aktywnie włączają się w kreowanie ruchu na rzecz turystyki kulturowej na Podkarpaciu, oferując zwiedzającym unikalną możliwość bezpośredniego kontaktu z historią, tradycją i kulturą regionu.
Organizatorzy wyrażają nadzieję, że Targ Markowski stanie się w przyszłości znaczącą platformą komunikacji społecznej, promującą dziedzictwo kulturowe i że zainicjuje w regionie podkarpackim rzeczywisty rozwój ruchu turystyki kulturowej. Łącząc tradycyjną ideę handlu z nowoczesnymi formami promocji kultury, wydarzenie ma na celu przede wszystkim skłonić do refleksji nad rolą miejsca dziedzictwa w kształtowaniu lokalnej tożsamości oraz do inspirowania przybywających na Podkarpacie turystów do zainteresowania własnym dziedzictwem i odkrywania własnej tożsamości kulturowej.
Umieszczenie Targu Markowskiego w kalendarzu imprez pod koniec września nadało mu rangę wydarzenia wieńczącego letni sezon turystyczny na Podkarpaciu, a zarazem zamykającego Festiwal Kultury Pamięci „Markowa – Otwarte Drzwi”, poświęcony błogosławionej Rodzinie Ulmów. Organizatorzy wyrażają nadzieję, że w kolejnych latach Targ, organizowany w pierwszą niedzielę lipca, kiedy to organizowany jest tradycyjny „Dzień Otwartych Drzwi Zagrody – Muzeum Wsi Markowa”, będzie pełnił funkcję symbolicznego otwarcia sezonu wakacyjnych podróży po regionie, a następnie jego zamknięcia, podobnie jak w tym roku.
Wydarzenie to wpisuje się w obchody roku 2024, który został ustanowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Rokiem Rodziny Ulmów.
Organizatorzy: Muzeum Polaków Ratujących Żydów, Towarzystwo Przyjaciół Markowej, Podkarpacka Resursa Kultury Pamięci, Centrum Kultury Gminy Markowa oraz Fundacja Kolegium Wigierskie.
