25 kwietnia 2025

„Ofiary Katynia z Markowej” – sesja Podkarpackiej Resursy Kultury Pamięci

Prelegent siedzi przy biurku. W tle ekspozycja muzealna oraz z lewej strony rzutnik.

25 kwietnia W Muzeum Polaków Ratujących Żydów odbyła się sesja Podkarpackiej Resursy Kultury Pamięci poświęcona „Ofiarom Katynia z Markowej”. Dr Wojciech Baliński, główny historyk muzeum, przedstawił sylwetki tych mało znanych, a często wręcz zapomnianych postaci.

Spośród 21 768 jeńcach obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz innych więzień, którzy na podstawie decyzji Biura Politycznego WKP(b) z 5 marca 1940 roku zostali w kwietniu i maju 1940 roku straceni, trzech oficerów było związanych z Markową. Byli to: mjr Antoni Fleszar (1897-1940), kpt. Franciszek Michnar (1892-1940) oraz kpt. Władysław Ciekot (1907-1940).

Najbardziej znaną osobą, spośród nich, jest lekarz markowskiej Spółdzielni Zdrowia był kpt. Władysław Ciekot. Urodził się jako syn Szczepana i Józefy z Parchetów 7 grudnia 1907 roku we wsi Czuryły koło Siedlec, w ówczesnej guberni siedleckiej. Pochodził z rodziny chłopskiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej oraz gimnazjum w Siedlcach wstąpił na studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Ze względów finansowych w XI 1931 podjął również naukę w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie. Studia medyczne ukończył w 1933, a naukę w S.P. Sanitarnych w 1934, wtedy też uzyskał pierwszy stopień oficerski – podporucznika. Po stażach medycznych rozpoczął służbę wojskową najpierw w 45 pułku Strzelców Kresowych, a następnie 21 pułku Ułanów Nadwiślańskich. Obie te jednostki stacjonowały w Równem na Wołyniu. Na skutek starań Ignacego Solarza i innych osób od 1 XI 1937 przeszedł w stan nieczynny (urlop) z wojska i rozpoczął pracę w Spółdzielni Zdrowia w Markowej, która obejmowała swą działalnością również Gać, Białoboki, Ostrów, Sieterz, Lipnik, Chodakówkę i Husów.  W pamięci mieszkańców zachował się jako markowski „dr Judym”. Zmobilizowany w mobilizacji powszechnej w VIII 1939. Służył w czasie wojny obronnej w Szpitalu Okręgowym w Chełmie. W niewoli sowieckiej umieszczony w obozie w Kozielsku. Zamordowany w Katyniu między 20 a 22 kwietnia 1940 roku.

Mjr Antoni Fleszar urodził się 20 grudnia 1897 w Markowej jako syn Józefa Flejszara i Katarzyny z domu Grad. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Markowej uczył się w gimnazjum realnym w Łańcucie, gdzie ukończył 5 klas. Od VI 1915 służył w 90 pp armii austriackiej, a następnie w 31 pp. Aż do VIII 1917 służył na froncie wschodnim, kiedy to dostał się do niewoli rosyjskiej. Po wybuchu rewolucji rosyjskiej służył w III Korpusie Polskim na Ukrainie, a po jego rozbrojeniu w POW na Wołyniu. Od XI 1918 służy w Wojsku Polskim, w 1 pp Legionów, z którym przeszedł jego szlak bojowy od IV 1919 do jesieni 1920. We IX 1920 zostaje ppor. Po przejściu kursu doszkalającego w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty w Bydgoszczy (1921-1922) służy jako instruktor i dowódca jednostek szkoleniowych w 1 pp Legionów i Batalionie Szkolnym w Grodnie. Prawdopodobnie od 1932 wraca w rodzinne strony i służy najpierw w 17 pp w Rzeszowie, a następnie jako dowódca Kursu Podchorążych Rezerwy i oficer sztabu 24 Dywizji Piechoty w Jarosławiu. W niewoli sowieckiej trafił do obozu w Starobielsku i został zamordowany w Charkowie w IV lub V 1940 roku.

Kpt. int. Franciszek Michnar urodził się 28 września 1892 jako syn Michała i Katarzyny z Inglotów w Markowej. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał do gimnazjum w Rzeszowie, gdzie należał do tajnej niepodległościowej organizacji młodzieżowej. W V 1912 wstępuje na ochotnika do 29 pułku artylerii polowej armii austriackiej w Jarosławiu. W czasie wojny służy w tym pułku jako podoficer rachunkowy walcząc na froncie rosyjskim, a następnie francuskim (1918). Od II 1919 służy w 3 a następnie 4 pułku artylerii polowej uczestnicząc w jego walkach na froncie ukraińskim i sowieckim. Od I 1920 pracuje w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Starogardzie na Pomorzu, a następnie jest szefem Intendentury Dowództwa Okręgu Korpusu nr VIII w Toruniu. Od V 1926 do V 1935 oficer płatnik w 23 pp, a później 27 pułku artylerii lekkiej. Obie jednostki stacjonowały we Włodzimierzu Wołyńskim. Wojnę obronną spędził prawdopodobnie we Włodzimierzu jako oficer gospodarczy Ośrodka Zapasowego Artylerii Lekkiej. W niewoli sowieckiej trafił na tzw. Ukraińską Listę Katyńską i został stracony prawdopodobnie w Bykowni koło Kijowa w IV lub V 1940 roku.

Kim byli i dlaczego zginęli? Dla Stalina „ci młodzi, znakomicie wykształceni i bardzo patriotycznie wychowani Polacy byli Polską. Kryształkiem czy ziarenkiem, które, gdziekolwiek rzucisz, wykiełkuje. Wrócą do Polski i zrobią w niej Polskę. Wyślesz ich pod Woroneż czy Magadan – to i tam zrobią Polskę. A dla Stalina po wrześniu 1939 waszego państwa miało nie być. Godził się z tym, że na obszarze dawnej II RP zostanie szara masa ludności, z której będzie można ulepić to, co przyjdzie mu do głowy”.

Opinia Nikity Pietrowa ze zlikwidowanego przez Putina „Memoriału” dobrze odpowiada na to pytanie.

Przejdź do treści

Ta strona używa ciasteczek (cookies), które użytkownikom ułatwiają nawigację, a nam pozwalają doskonalić serwis. Możesz wyłączyć mechanizm obsługi cookies w swojej przeglądarce. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. more information

Ta strona używa ciasteczek (cookies), które użytkownikom ułatwiają nawigację, a nam pozwalają doskonalić serwis. Możesz wyłączyć mechanizm obsługi cookies w swojej przeglądarce. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

Zamknij