„…a cześć poczciwego człeka
pójdzie od wieka do wieka…”
W niedzielę, 10 grudnia, już po raz trzeci wybrzmiały „Nieszpory Markowskie” – projekt będący efektem współpracy naszego Muzeum z Muzeum Wsi Markowa, Fundacją Muzyka Kresów, Stowarzyszeniem Muzyka Dawna w Jarosławiu oraz Parafią pw. św. Doroty w Markowej i Dominikanami z Jarosławia.
Idea odtworzenia ludowego nabożeństwa, które w czasach Bł. Rodziny Ulmów było powszechnie sprawowane we wszystkich kościołach w Polsce, zrodziła się podczas dyskusji dotyczących sposobu uczczenia Bohaterów z Markowej. Nabożeństwo nieszporów jest nie tylko pomnikiem polskiej kultury, ale także modlitwą opartą na dawidowych psalmach – odmawianych tak przez chrześcijan jak i wyznawców judaizmu – którym m.in. Rodzina Ulmów dała w czasie II wojny schronienie pod swoim dachem.
Przywrócenie dawnych melodii, które wybrzmiewały w kościołach na terenie dawnej Diecezji Przemyskiej było nie lada wyzwaniem, którego podjął się p. Bartosz Gałązka – folklorysta, badacz i znawca śpiewu tradycyjnego południowo-wschodniej Polski. Podczas prowadzonych przez siebie kwerend w różnych miejscowościach na Podkarpaciu zebrał i spisał melodie psalmów wchodzących w skład nieszporów. Ich muzycznego opracowania oraz przygotowania śpiewających podjął się p. Jan Bernad – muzyk, kompozytor, badacz kultury tradycyjnej. Projekt z każdym miesiącem rośnie w siłę, a próby prowadzone przez p. Jana odbywają się już nie tylko w Markowej czy Jarosławiu, ale także w Gorlicach, a już niedługo, przed kolejną edycją również w Krakowie.
Przytoczony na wstępie cytat „…a cześć poczciwego człeka, pójdzie od wieka do wieka…”, pochodzący z Psalmu 112 mówi nam o sprawiedliwych (współczesne tłumaczenie: „a sprawiedliwość jego przetrwa na zawsze”). Sprawiedliwi z Markowej stali się dobrem wspólnym. Po przez akt beatyfikacji stali się darem małej podkarpackiej miejscowości dla całego świata. Jeszcze nie tak dawno, ani Rodzina Ulmów, ani ich Markowa nie były znane na taką skalę. Dziś sytuacja ta diametralnie się zmieniła. Mówiąc o bł. Ulmach myślimy o Markowej. Mówiąc zaś o Markowej nie sposób nie przywołać bł. Rodziny Ulmów. Z tego też powodu dziękczynna modlitwa za dar beatyfikacji – nieszpory, otrzymała dookreślenie „markowskie”. Piękny, dawny, ludowy śpiew płynie bowiem z Markowej „od wieka do wieka” i przekazuje światu „cześć poczciwego człeka”.
Nabożeństwo nieszporów, po za swym oczywistym, liturgicznym charakterem ma również wymiar kulturowy. Ukazuje nam piękno polskiej kultury, kultury podkarpacia, w której kształtowały się postawy Ulmów, Szylarów, Cwynarów, Przybylaków, Barów i innych mieszkańców Markowej i okolic.
Trzecim Nieszporom Markowskim, które odbyły się w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu, przewodniczył o. Marek Grupka OP – przeor Dominikanów z Jarosławia, natomiast kazanie wygłosił ks. Michał Kwitliński z Prałatury Opus Dei.
Fot. zbiory MPRŻ
