W dniu 26 listopada 2025 roku w dawnej synagodze w Kolbuszowej (obecnie w siedzibie Oddziału Edukacji Kulturalnej i Regionalnej Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej), odbyła się kolejna edycja Kolokwiów Kolbuszowskich. Wydarzenie zatytułowane: „Zbawienie w Psalmach. Colloquia Kolbuszoviensia. Chrześcijańsko-żydowskie rozmowy o Księdze Psalmów” zgromadziło wybitnych uczonych oraz wiernych obu tradycji w dialogu, którego fundamentem było wspólne dziedzictwo biblijne.
Muzeum Polaków Ratujących Żydów Podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej uczestniczyło w wydarzeniu w roli partnera merytorycznego. Nasza obecność w Kolbuszowej stanowiła wyraz kontynuacji misji instytucji: budowania mostów porozumienia między społecznościami oraz upowszechniania wiedzy o współdziedzictwie chrześcijańsko-żydowskim w Polsce.
Tegoroczne kolokwia nawiązywały bezpośrednio do 60. rocznicy Deklaracji „Nostra aetate” Soboru Watykańskiego II – dokumentu, który zrewolucjonizował relacje Kościoła katolickiego z judaizmem. Wprowadzenie wygłosił ksiądz dr hab. Adam Kubiś, prof. KUL, naczelnik Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela, podkreślając trzy kluczowe postulaty dokumentu: trwałość wybrania narodu żydowskiego, brak zbiorowej odpowiedzialności Żydów za śmierć Jezusa oraz absolutne potępienie antysemityzmu.
Podczas wydarzenia odbyły się cztery prelekcje, wygłoszone w językach polskim i angielskim (z symultanicznym tłumaczeniem), które ukazały różnorodne perspektywy teologiczne na temat zbawienia w Psalmach:
Tomasz Bąk (KUL) – „W Bogu jest zbawienie moje i moja chwała” (Ps 62,8) – egzegeza psalmu w kontekście nadziei na Bożą interwencję;
Hagit Bartuv (Ritual Center, Jerozolima) – „Panie, usłysz mój głos” (Ps 130,2) – mistyczna siła Psalmów jako drogi do zbawienia w judaizmie;
Rabin Oded Peles (Jerozolima) – Od osobistej modlitwy do zbawienia narodu – Modlitwa Anny (1 Sm 1) i Psalm 18 – analiza transformacji indywidualnego wołania do Boga w zbawczą rzeczywistość narodową;
Kalina Wojciechowska (Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa) – „Pan naszą ucieczką i mocą” – Obrazy zbawienia w Ps 46 (wykład online).
Panel dyskusyjny, moderowany przez organizatorów, umożliwił głęboką wymianę teologiczną. Szczególnie ważne okazały się pytania dotyczące: Roli Anny jako nauczycielki modlitwy w tradycji żydowskiej? Genezy modlitwy głośnej i śpiewanej w Izraelu?, czy Rabbinicznych komentarzy do „targowania się” Abrahama z Bogiem? A także Symboliki miasta Soar – nazwy Fundacji im. Rodziny Ulmów, której prezesem jest Bogdan Romaniuk, główny organizator wydarzenia.
Wydarzenie zakończył śpiew modlitwy w języku hebrajskim, wykonany przez rabina Odeda Pelesa – gest, który w historycznej przestrzeni synagogi w Kolbuszowej nabrał szczególnej wymowy, łącząc przeszłość z teraźniejszością.
Warto podkreślić, że Kolbuszowa posiada bogatą, wielokulturową przeszłość. W czasie wojny proboszcz ks. Antoni Dunajecki wystawiał fałszywe metryki chrztu Żydom, za co pośmiertnie został uhonorowany tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Obecnie proboszcz, ks. Lucjan Szumierz, kontynuuje tradycję dialogu wspierając inicjatywy chrześcijańsko-żydowskie. Herb miasta, przedstawiający uścisk dłoni rabina i księdza, stanowi materialny dowód lokalnego zaangażowania w budowanie mostów międzywyznaniowych.
Z perspektywy Muzeum Polaków Ratujących Żydów, udział w Kolokwiach Kolbuszowskich stanowi ważny element realizacji naszej misji edukacyjnej. Dialog chrześcijańsko-żydowski oparty na studiach biblijnych jest niezbędnym fundamentem dla zrozumienia kontekstu, w którym dokonywały się heroiczne akty ratowania Żydów. Zbawienie, którego temat był osią wykładów, nabiera w naszym muzealnym kontekście szczególnego znaczenia: było ono zarówno celem duchowym modlitw Psalmów, jak i celem praktycznym tych, którzy ryzykowali życiem, by ocalić drugiego człowieka.
Całość wydarzenia została zarejestrowana i jest dostępna na kanale YouTube Fundacji im. Rodziny Ulmów SOAR, stanowiąc cenne archiwum dla przyszłych badań nad współczesnym dialogiem międzyreligijnym w Polsce.
