24 marca Polska obchodzi Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. To ważne święto państwowe, ustanowione przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 2018 roku z inicjatywy Prezydenta Andrzeja Dudy, stanowi wyraz najwyższego uznania i hołdu dla heroizmu Polaków, którzy w obliczu niewyobrażalnego okrucieństwa i z narażeniem własnego życia, nieśli pomoc mordowanym przez niemieckich oprawców Żydom.
Data ta ma szczególne znaczenie dla naszego Muzeum. Tego dnia bowiem przypada rocznica tragicznej śmierci patronów placówki – Rodziny Ulmów. Józef i Wiktoria wraz z siedmiorgiem dzieci (w tym jednym nienarodzonym), zostali rozstrzelani przez niemieckich żandarmów za ukrywanie Żydów z rodzin Goldmanów. Ich męczeńska śmierć w rodzinnym domu stała się symbolem bezgranicznego poświęcenia i kultury solidarności, która w mrocznych czasach II wojny światowej kształtowała zachowania i czyny wielu Polaków w stosunki do ich żydowskich sąsiadów.
Aby upamiętnić ten dzień, Muzeum Ulmów zainicjowało cykliczne obchody, które noszą nazwę Dni Dziedzictwa Błogosławionej Rodziny Ulmów. Ta rozbudowana uroczystość, wykraczająca poza jednodniowe obchody, ma na celu wielowymiarowe upamiętnienie heroicznych postaw oraz wartości, które reprezentowała Rodzina Ulmów i inni Polacy niosący pomoc w czasie Holokaustu.
II Dni Dziedzictwa Błogosławionej Rodziny Ulmów trwają od 22 marca do 3 kwietnia, a ich program obejmuje szereg wydarzeń o charakterze religijnym, kulturalnym, edukacyjnym i naukowym. Co istotne, zasięg obchodów wykracza poza samą Markową, obejmując również Łańcut i Warszawę.
W ramach II Dni Dziedzictwa Błogosławionej Rodziny Ulmów, 24 marca na Placu Pamięci Muzeum Polaków Ratujących Żydów będzie miała miejsce doroczna ceremonia pamięci, podczas której nastąpi odsłonięcie tabliczek z nazwiskami kolejnych heroicznych Polaków, którzy z narażeniem życia ratowali Żydów na ziemi podkarpackiej w czasie II wojny światowej. Muzeum Ulmów, przyjmując kategorię „Polaków Ratujących Żydów”, pragnie uhonorować wszystkich tych, którzy, nie bacząc na śmiertelne zagrożenie, w różnorodny sposób wspierali żydowskich współobywateli w czasie Holokaustu, realizowanego przez niemieckich nazistów na okupowanych ziemiach polskich.
Wybór motta ceremonii – „Gorejąc wolni”, inspirowanego poezją Cypriana Norwida, nie jest przypadkowy. To głębokie i poruszające sformułowanie odpowiada twierdząco na pytanie poety o najwyższą wolność, która wypełnia człowiecze serce, gdy goreje miłością bliźniego.
Bohaterowie, których nazwiska zostaną uwiecznione na Ścianie Pamięci, swoim życiem i czynami dali świadectwo takiej właśnie wolności – wolności od strachu, egoizmu i obojętności, wolności, która wypływa z najgłębszych pokładów człowieczeństwa.
Podczas ceremonii upamiętnieni zostaną: Zofia i Wojciech Serwaczak; Józef, Władysław i Zofia Łańczak; Katarzyna, Magdalena i Aleksander Łańczak; Zofia Koniosna; Magdalena Bednarczyk; Franciszka, Piotr, Kazimierz Kapłon oraz Antoni Bytnar.
Czas goi rany, choć często za cenę wygaszenia tragicznych, a przy tym heroicznych faktów w wodzie rzeki zapomnienia. Ściana Pamięci Muzeum Polaków Ratujących Żydów, jako nośnik kultury pamięci, wypełnia myśl Prymasa Tysiąclecia: „Gdy gaśnie pamięć ludzka, dalej mówią kamienie”.
Niech wykute w kamieniu nazwiska bohaterów, którzy bezwarunkowo wypełnili przykazanie miłości bliźniego, posłużą za bijące źródło pamięci, przestrogi i nadziei dla pokoleń, które nadejdą.
Uprzejmie informujemy, że Muzeum Polaków Ratujących Żydów będzie dokumentować II Dni Dziedzictwa Błogosławionej Rodziny Ulmów w dniach 22 marca-3 kwietnia 2025 r. za pomocą zdjęć oraz nagrań audio-video. W związku z tym, pragniemy poinformować Państwa o przetwarzaniu danych osobowych w trakcie wydarzenia. Szczegółowe informacje dotyczące przetwarzania danych oraz przysługujących Państwu praw znajdują się w klauzuli informacyjnej i klauzuli RODO, dostępnych pod poniższym linkiem. Prosimy o zapoznanie się z tymi dokumentami.