6 marca przypada Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Święto to w 2012 roku ustanowił Parlament Europejski, by upamiętniać osoby, które w XX wieku z narażeniem życia przeciwstawiały się reżimom totalitarnym.
Idea tego święta czerpie inspirację z tytułu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, nadawanego od 1963 roku przez Państwo Izrael. Tytuł ten, pierwotnie przyznawany za ratowanie Żydów podczas Holokaustu, stał się punktem wyjścia do szerszego pojęcia „Sprawiedliwego”. Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych dokonuje uniwersalizacji tej idei, honorując osoby, które wykazały się odwagą i moralną postawą w obliczu różnych form ucisku i niesprawiedliwości. W następstwie uchwały Parlamentu Europejskiego, w wielu krajach powstały lokalne Ogrody Sprawiedliwych oraz komitety, których zadaniem jest przyznawanie tego zaszczytnego tytułu. Te inicjatywy przyczyniają się do utrwalania pamięci o bohaterach i promowania wartości, które reprezentują.
W Europejskim Dniu Pamięci o Sprawiedliwych, Fundacja Ogród Sprawiedliwych tradycyjnie ogłasza nazwiska kolejnych Sprawiedliwych. W tym roku do grona uhonorowanych dołączył m.in. Marian Turski, były więzień Auschwitz i Buchenwaldu, który przetrwał marsze śmierci do Buchenwaldu i do Theresienstadt. Po wojnie, jako historyk i dziennikarz, poświęcił się badaniu Holokaustu i działalności społecznej.
Pamięć o Sprawiedliwych i ofiarach totalitaryzmów to nie tylko wspomnienia, to również konkretne działania. Przykładem takiej inicjatywy jest Platform of European Memory and Conscience (Platforma Europejskiej Pamięci i Sumienia), w której uczestniczy Muzeum Polaków Ratujących Żydów. Ta międzynarodowa inicjatywa zrzesza instytucje i organizacje z całej Europy, które zajmują się badaniem, dokumentowaniem i upowszechnianiem wiedzy o totalitarnych reżimach XX wieku oraz ich konsekwencjach dla Europy i świata. Platforma ta odgrywa kluczową rolę w wymianie doświadczeń, koordynowaniu działań i podnoszeniu świadomości społecznej na temat trudnej historii Europy.
fot.: Gariwo la foresta dei Giusti