Fundacja F.O.R.T.E wraz z Muzeum Polaków Ratujących Żydów oraz Muzeum Niepodległości zaprasza do udziału w warsztatach p.t. „Psalm Polski”, które organizowane są w ramach cyklu spotkań składających się na Sympozjum Praw Człowieka Akademii Sprawiedliwych.
Osoby zainteresowane śpiewem i muzyką dawną zapraszamy na bezpłatne warsztaty pod kierunkiem Bartosza Izbickiego. Zajęcia wokalne odbędą się 13 i 14 grudnia 2024 roku w Muzeum Niepodległości w Warszawie. W ramach warsztatów będzie okazja do poznania i wspólnego wykonania wraz z zespołem Jerycho i Kapelą Jazdowską, pieśni i psalmów Cypriana Bazylika – kompozytora renesansowego, który (obok Wacława z Szamotuł) pracował na dworze Mikołaja Radziwiłła Czarnego. Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie zgłoszenia pod adres: <fundacjaforte@gmail.com>
Warsztaty są organizowane w ramach projektu „Szkoła Etyki Muzeum Ulmów”, którego inicjatorem i głównym organizatorem jest Muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej.
„CYPRIAN BAZYLIK – O NIEBEZPIECZEŃSTWIE ŻYWOTA CZŁOWIECZEGO”
stanowi kolejną odsłonę działań edukacyjno-muzykologicznych w ramach naszej ścieżki programowej „PSALM POLSKI” – obecnie realizowanej w systemie działań kulturotwórczych na rzecz ” Szkoły Etyki Muzeum Ulmów”. Stanowią ją wykłady, warsztaty i prezentacje artystyczne skupione wokół twórczości Cypriana Bazylika (1535-1591) polskiego kompozytora, poety i tłumacza epoki renesansu. Zwano go także Cyprianem z Sieradza. Związany był z dworem Mikołaja Radziwiłła Czarnego, gdzie wraz z Wacławem z Szamotuł, pełnił funkcję nadwornego muzyka i rymotwórcy. Nie komponował przez całe swoje życie. Zachowane utwory pochodzą jedynie z młodzieńczych lat.Są to przede wszystkim pieśni i hymny czterogłosowe oraz cztery pieśni jednogłosowe.
Opracowaniem repertuaru i opieką muzykologiczną zajął się założyciel i dyrygent zespołu śpiewaków JERYCHO – Bartosz Izbicki. On też wygłosi wykład nt. twórczości Bazylika w kontekście muzyki kościelnej powstałej na terenie dawnej Polski. Nad zespołem instrumentalnym kierownictwo objęła Justyna Rekść-Raubo. W programie znajdą się przede wszystkim utwory Cypriana Bazylika oraz jemu współczesnych (m.in. psalm 128 „Wszytcy są błogosławieni”, „W Tobie Panie nadzieja”, „Pieśń o niebezpieczeństwie żywota człowieczego”).
Przyjęcie chrztu przez Mieszka I usytuowało państwo polskie w kręgu cywilizacji łacińskiej. Jako chrześcijanie obrządku łacińskiego staliśmy się dziedzicami wielkiej tradycji, której depozytariuszem był kościół katolicki. Jednym z filarów tej tradycji są Psalmy. Początkowo ich miejsce w naszej kulturze wyznaczała liturgia godzin, czyli brewiarz, który codziennie odmawiali lub śpiewali duchowni. To rytualne miejsce nie wystarczało i wkrótce pojawiła się potrzeba obecności ponadczasowej duchowości psalmów w pobożności osobistej. Już w średniowieczu powstały pierwsze przekłady Księgi Psalmów na język polski – najsłynniejszy z nich to tzw. Psałterz floriański sporządzony prawdopodobnie na potrzeby dworu królewny Jadwigi około roku 1400. Tak rozpoczął się proces, którego zwieńczeniem były pomnikowe dzieła Jana Kochanowskiego (1579) i Jakuba Wujka (1599) – jedno na polu poezji, a drugie na polu kanoniczności. W międzyczasie powstawały przekłady psalmów zainspirowane przez ruch reformacyjny, z których najwybitniejsze to dzieła Mikołaja Reja (1546) i Jakuba Lubelczyka (1558). W tym kręgu należy usytuować muzyczną twórczość Wacława z Szamotuł i Cypriana Bazylika.
Cyprian Bazylik napisał muzykę do 5 tekstów zaczerpniętych z Psałterza. Są to:
“Psalm 127: Beati omnes, qui timent Dominum” (Wszytcy są błogosławieni) autorstwa Bernarda Wojewódki
“Psalm 36: Noli aemulari in malignantibus” (Zaniechaj towarzystwa z ludźmi złościwemi) autorstwa Jakuba Lubelczyka
“Psalm 79: Deus, venerunt gentes in haereditatem Tuam” (Panie Boże wszechmocny, toć srogą moc wzięli) autorstwa Jakuba Lubelczyka
“Psalm 129: De profundis clamavi ad te” (Z głębokości grzechów moich) przekład anonimowy
“Psalm 70: In Te, Domine speravi” (W Tobie, Panie, nadzieję mam) autorstwa Stanisława Kleryki.
Jest to bezcenne świadectwo kultury muzycznej tego okresu. Opracowania Bazylika pokazują całe spektrum możliwości kompozytorskich – od prostych opracowań nota contra notam (Psalmy 127, 70), poprzez utwory, w których stosuje bardziej kunsztowne środki wyrazu (Psalmy 36, 79), aż po wyrafinowany i jednocześnie przejmujący emocjonalnie kontrapunkt z użyciem “cantus firmus” (Psalm 129).