Już po raz piąty Muzeum Polaków Ratujących Żydów zaprasza do udziału w cyklu spotkań, które odbywają się pod wspólnym tytułem Sympozjum Praw Człowieka Akademii Sprawiedliwych (wcześniej organizowane pod tytułem Sympozjum Praw Człowieka Muzeum Ulmów). Wydarzenia, które składają się na całość Sympozjum w największym stopniu prezentują to, co należy do istoty misji Muzeum i wskazują na główny nurt działalności edukacyjnej tej instytucji. Jest nim edukacja o prawach człowieka oraz oparta na etyce solidarności kultura społeczna i kultura stosunków międzynarodowych.
Sympozjum zwyczajowo rozciągnięte w czasie, przekracza także ramy danego roku kalendarzowego. Trwa bowiem od grudnia do roku następnego. Tradycyjnie początek Sympozjum wyznacza data obchodów Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka (10 grudnia), która upamiętnia fakt uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (1948). Datę końcową Sympozjum dotąd wyznaczały obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu (27 stycznia). W tym roku, końcowy akcent Sympozjum wzmocniony zostanie dodatkowo wspomnieniem ważnego wydarzenia historycznego, wskazującego na pionierski udział Polski w powstanie i kształtowanie się idei praw człowieka. Sympozjum odwoła się do historii Konfederacji warszawskiej (28 stycznia 1573) , wskazując na ten akt ustrojowy, jako na oryginalny zabytek kultury obywatelskiej i myśli prawno-ustrojowej związanej z dziedzictwem narodów i państw, które swoją tożsamość kulturową wywodzą z dziejów i tradycji dawnej Rzeczypospolitej. Ten symboliczny układ dat przyjęty w organizacji Sympozjum stanowi także istotny czynnik kultury pamięci, którą od kilku lat, wraz z coraz liczniejszą grupą muzeów, organizacji społecznych i instytucji edukacyjnych, tworzy Muzeum Polaków Ratujących Żydów z Markowej.
Sesja inauguracyjna Sympozjum ma na celu zwrócenie uwagi na odwieczny dla ludzkości problem wojny. Podjęty on zostanie jednak z perspektywy obserwacji świata i przeżyć dziecka. „Mówić prosto o rzeczach trudnych – rozważania wokół Dzienniczka Basi Rosenberg” to tytuł spotkania, którego gospodarzem będzie Muzeum w Przeworsku Zespołu Pałacowo-Parkowego.
Dzienniczek Basi Rosenberg to unikatowe świadectwo historii, ukazujące życie małego miasta w przededniu II wojny światowej i pierwszych dniach okupacji oczami 15-letniej żydowskiej dziewczyny. Dzienniczek Basi Rosenberg, którego fragment dostępny jest na ekspozycji głównej Muzeum w Markowej, to ważny głos w dyskusji o Holokauście i prawach człowieka. Ukazuje tragedię wojny z perspektywy dziecka i uświadamia o niezbędności ochrony godności każdego człowieka. Analiza tekstu umożliwia nam lepsze zrozumienie mechanizmów wykluczenia i prześladowania. Skłania do refleksji nad współczesnymi zagrożeniami dla praw człowieka.
Tego samego dnia w Krakowie odbędzie się spektakl poświęcony osobie Stefana Wilkanowicza, wybitnego dziennikarza i społecznika katolickiego, znanego między innymi z zaangażowania w dialog polsko-żydowski i katolicko-judaistyczny.
Stefan Wilkanowicz był laureatem Oświęcimskiej Nagrody Praw Człowieka im. Jana Pawła II. Na różnych polach swojej twórczości dawał dowody niezłomnego zaangażowania i konsekwencji w pracy na rzecz promocji idei praw człowieka.
Spektakl „Stefan Wilkanowicz – praca organiczna w sprawie człowieka” w Międzynarodowym Centrum Kultury, będzie poświęcony pamięci tego nieprzeciętnego intelektualisty, współzałożyciela Klubów Inteligencji Katolickiej, wieloletniego redaktora naczelnego „Znaku”, zastępcy przewodniczącego Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, a także autora tekstu normatywnego, który stał się podstawą preambuły obecnej Konstytucji RP. Był współinicjatorem i sygnatariuszem deklaracji na rzecz powstania Karty Solidarności, (podpisana w Krakowie w 2009), na podstawie i w ramach której tworzony jest m.in. obecny program Muzeum Polaków Ratujących Żydów.
Centralnym punktem spektaklu będzie wykład poświęcony osobie i działalności Stefana Wilkanowicza. Wygłosi go redaktor Wojciech Bonowicz, wieloletni współpracownik Stefana Wilkanowicza. W programie artystycznym spektaklu zaprezentowane zostaną utwory poetyckie więźniarek obozu koncentracyjnego w Ravensbruck w interpretacji artystycznej aktorów zrzeszonych w Stowarzyszeniu „Prawy Brzeg” .Wybór psalmów najwybitniejszych kompozytorów polskich zaprezentują muzycy Kwartetu wokalnego Chóru Filharmonii Krakowskiej oraz zespołu instrumentów dawnych Collegium Clara Tumba. Gospodarzem i narratorem spektaklu będzie Andrzej Róg.
Sympozjum Praw Człowieka Akademii Sprawiedliwych odbywa się w ramach Szkoły Etyki Muzeum Ulmów.