Wincenty Witos urodził się 21 stycznia 1874 w Dwudniaku, przysiółku wsi Wierzchosławice koło Tarnowa, jako najstarszy syn Wojciecha i Katarzyny ze Sroków. Rodzice mieli dwumorgowe gospodarstwo, które on sam powiększył do 17 mórg. Miał dwóch braci: Andrzeja (1878-1973) i Jana, który zmarł w dzieciństwie. Edukację rozpoczął w wieku 10 lat i ukończył ją po czterech latach, kończąc szkołę ludową. Dalsza jego edukacja była wynikiem samokształcenia.
W 1891 zetknął się z prasą ludową, a 4 lata później opublikował swój pierwszy artykuł w „Przyjacielu Ludu” i związał się z rodzącym się ruchem ludowym. W 1898 ożenił się ze starszą o 3 lata Katarzyną Tracz, z którą miał córkę Julię. W okresie 1908-1914 był posłem na Sejm Krajowy we Lwowie i jako wiceprzewodniczący Klubu jednym z najaktywniejszych posłów. Od 1911 do 1918 był posłem do Rady Państwa w Wiedniu. Po rozstaniu się z Janem Stapińskim od 1914 współtworzył wraz z Jakubem Bojką PSL „Piast”.
Zawsze był aktywny w swojej rodzinnej gminie, której wójtem był od 1908, aż do 1931, przez 5 kadencji. Równocześnie działał w organizacjach rolniczych i samopomocowych.
Jako działacz ruchu ludowego pozostawał często w konflikcie z bp tarnowskim Leonem Wałęgą i częścią duchowieństwa, a równocześnie był gorliwym katolikiem, szanującym i wspierającym w działalności publicznej chrześcijański system wartości, szczególnie w sprawach wiary i obyczajów.
W czasie wojny zaangażowany w działalność Naczelnego Komitetu Narodowego w Galicji, a równocześnie w 1915 nawiązał kontakty ze zwolennikami orientacji na państwa zachodnie. Przeciwnik traktatu państw centralnych z Ukrainą w Brześciu, przeciwko któremu protestował w II 1918. Współtwórca i przewodniczący Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Galicji w X 1918, która podjęła działania na rzecz tworzenia polskich struktur państwowych. Odmówił wejścia do Tymczasowego Rządu Ludowego Ignacego Daszyńskiego w Lublinie, a następnie do rządu Jędrzeja Moraczewskiego.
Od 1 grudnia 1918 prezes PSL „Piast” do którego głównych celów należało przeprowadzenie reformy rolnej za odszkodowaniem, upaństwowienie ważnych gałęzi przemysłu oraz wprowadzenie obowiązku powszechnego nauczania. Od 24 lipca 1920 roku stał na czele koalicyjnego Rządu Obrony Narodowej w czasie przełomowych wydarzeń tego roku i był nim do września 1921. Był przeciwnikiem federacyjnej koncepcji państwa promowanej przez Piłsudskiego. Poseł na Sejm RP od I 1919 do 1933. Był jeszcze dwukrotnie premierem polskiego rządu: w okresie 28 V – 15 XII 1923, jako przywódca rządu Chjeno-Piasta, oraz 10-14 V 1926 jako przywódca rządu obalonego przez przewrót majowy.
Od wiosny 1927 PSL „Piast” przeszedł do zdecydowanej opozycji wobec sanacji, a w czerwcu 1930 był jednym z inicjatorów Kongresu Obrony Prawa i Wolności Ludu w Krakowie. 10 września 1930 Witos został aresztowany i umieszczony w twierdzy brzeskiej. W przeciwieństwie do większości pozostałych aresztowanych nie był bity, ani umieszczany w karcerze. Zwolniony za kaucją 27 listopada tego roku.
Doprowadził do zjednoczenia partii chłopskich w Stronnictwie Ludowym (15 III 1931). Sądzony w procesie brzeskim (26 X 1931 – 13 I 1932) i skazany na półtora roku pozbawienia wolności.
PSL „Piast” zawsze cieszył się mocnym poparciem w Markowej, a startujący z jej listy w 1928 roku Jan Pieniążek otrzymał około 2 tysiące głosów, czyli zdecydowaną większość
głosujących. Nie było więc niczym dziwnym, że 30 sierpnia 1931 podczas uroczystości dożynkowych odbyła się w Markowej uroczystość nadania imienia, otwartemu wówczas, Domowi Ludowemu. Otrzymał on imię Wincentego Witosa, który uczestniczył w tej uroczystości. Jedną z dziewcząt wręczających wieniec dożynkowy patronowi była Wiktoria Niemczak.
Chroniąc się przed uwięzieniem 29 IX 1933 wyjechał do Czechosłowacji skąd utrzymywał kontakty z działaczami i współuczestniczył w kierowaniu SL. Utrzymywał kontakty polityczne z antysanacyjnym Frontem Morges. Kilkuletni pobyt za granicą nie pozbawił go popularności i pozycji przywódcy ruchu ludowego. Po zajęciu Czechosłowacji przez Niemcy 30 III 1939 wrócił nielegalnie do Polski i po kilkudniowym pobycie w więzieniu został zwolniony.
Wybuch wojny zastał go w Warszawie skąd po pogrzebie żony (2 IX) udał się do Lwowa. Aresztowany przez Niemców 16 IX, przetrzymywany w Jarosławiu i Rzeszowie, a następnie w Berlinie i Poczdamie, skąd trafił do Krakowa i Zakopanego. Niemcy próbowali go nakłonić do współpracy i objęcia funkcji premiera rządu kolaboracyjnego. Odmówił i w II 1941 pozwolono mu wrócić do Wierzchosławic. Pomimo nadzoru ze strony Gestapo nawiązał kontakty z konspiracyjnym ruchem ludowym. Przygotowywany do przerzucenia do Londynu. 24 III 1945 wrócił do Wierzchosławic, 31 III aresztowany przez NKWD i przewieziony do Brześcia nad Bugiem gdzie próbowano go nakłonić do współpracy w KRN i prokomunistycznym SL. Zmarł 31 X 1945 w szpitalu oo. Bonifratrów w Krakowie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Krakowie i Wierzchosławicach, gdzie go pochowano 3 XI 1945 roku.
Fot. Wincenty Witos w Markowej, 30 sierpnia 1931 r.