„Noc w Muzeum Ulmów” / Akcja „Po owocach ich poznacie” / „Zaduszki w Skansenie Muzeum wsi Markowa””
3-4 listopada 2023
Kiedy odchodzi do wieczności ktoś, kogo znaliśmy, pozostawia po sobie pustkę, której nikt i nic nie jest w stanie zapełnić. Nie możemy cofnąć czasu i przywrócić życia tym, którzy zmarli, ale możemy zachować pamięć o nich w naszych sercach oraz pielęgnować ich dziedzictwo i dzielić się nim z innymi.
Wszystkich, którzy chcą uczcić pamięć błogosławionej Rodziny Ulmów i innych Sprawiedliwych Markowian, którzy w czasie II wojny światowej – ryzykując własnym życiem – ratowali Żydów, zapraszamy w najbliższy piątek i w sobotę na „Zaduszki Markowskie”.
Pod takim tytułem w tym roku organizowane są wydarzenia tradycyjnie związane z „Zaduszkami Skansenowskimi”, przygotowywanymi corocznie od 22. lat przez Towarzystwo Przyjaciół Markowej w pierwszą sobotę listopada. Skansen Muzeum wsi Markowa jest miejscem, w którym kultywowane są tradycje organizowania dnia wspomnień o markowianach bądź ludziach zasłużonych dla Markowej w różnych dziedzinach życia społecznego. Markowianie wiedzą, że przekaz wartości pomiędzy pokoleniami zapewnia zachowanie ich tożsamości. Pamięć o zmarłych przodkach i tych, którzy wnieśli istotny wkład w rozwój społeczności jest pielęgnowana z pokolenia na pokolenie.
W tym roku oferta Muzeum Wsi Markowa zostanie rozszerzona o akcję „Po owocach ich poznacie”, zainicjowaną przez Marszałka Województwa Podkarpackiego Władysława Ortyla oraz specjalną „Noc w Muzeum Ulmów”.
Zwiedzanie wystawy stałej Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej to doskonała okazja do przybliżenia historii Markowej, a także historii rodzin ukrywających w czasie II wojny światowej Żydów, w szczególności poznania poruszających i inspirujących losów błogosławionej Rodziny Ulmów oraz okoliczności ich męczeńskiej śmierci.
„Noc w Muzeum Ulmów” będzie też okazją do zwiedzenia kameralnej wystawy czasowej „Błogosławieni Sprawiedliwi, albowiem… Opowieść o Rodzinie Ulmów”, która jest wynikiem współpracy Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej z Muzeum Ulmów.
Na ekspozycji można zobaczyć zdjęcia Wiktorii, Józefa, Stasi, Basi, Władzia, Franusia, Antosia oraz Marysi; przedmioty wydobyte z grobu podczas tzw. rekognicji kanonicznej, czyli ekshumacji i rozpoznania doczesnych szczątków Czcigodnych Sług Bożych Wiktorii i Józefa Ulmów oraz ich siedmiorga dzieci; przedmioty odnalezione w trakcie badań archeologicznych w miejscu egzekucji, a także dokumenty dotyczące zbrodni w Markowej.
Zwiedzanie nocą, w ciszy i bez codziennego pośpiechu, w którym przebiega obecnie wizyta w Muzeum Ulmów ze względu na ogromne zainteresowanie Markową ze strony rzesz odwiedzających ją turystów i pielgrzymów, pozwala nadać pobytowi w Muzeum bardziej osobisty charakter. Pozwala na skupienie się i refleksję o historii, którą prezentują ekspozycje muzealne i zawarte w nich artefakty. To czas na spotkanie w Muzeum i na uświadomienie sobie kim są dla nas ludzie, którzy swoją postawą i czynami podczas II wojny światowej zaświadczyli o swoim człowieczeństwie, ale także o znaczeniu uniwersalnych wartości, które tworzą i odnawiają naszą kulturę miłosierdzia i solidarności.
Z okazji „Nocy w Muzeum Ulmów” 3 listopada od godz. 18.00 do godz. 22.00 bilet wstępu będzie kosztować symboliczną złotówkę. Zwiedzanie z przewodnikiem ekspozycji stałej odbywać się będzie w godzinach: 18.00, 19.30 i 21.00.
Spotkanie 4 listopada w Muzeum-Zagrodzie Wsi Markowa, pod tytułem „Po owocach ich poznacie – XXIII Zaduszki Skansenowskie”, składać się będzie z dwóch części. O godz. 15.00 na terenie Muzeum-Zagrody Wsi Markowa odbędzie się oficjalne powitanie zaproszonych gości, po czym zasadzone zostaną stare odmiany jabłoni poświęcone błogosławionej Rodzinie Ulmów oraz rodzinie Goldmanów w ramach akcji „Po owocach ich poznacie”. Heroiczne decyzje Sprawiedliwych wśród Narodów Świata były początkiem nowego życia dla wielu Żydów, którym pomogli. Zachęta, abyśmy potrafili dostrzec cierpienie innych ludzi i byli gotowi im pomóc, nawet jeśli oznacza to ryzyko dla nas samych, a także nadzieja, że nawet w najtrudniejszych czasach znajdują się miłosierni ludzie, którzy są gotowi do poświęcenia dla innych, są owocem wydanym m.in. przez błogosławioną Rodzinę Ulmów, którym mogą żywić się kolejne pokolenia ludzi na całym świecie. 17 drzewek, przygotowanych przez Arboretum w Bolestraszycach, oznakowanych będzie imiennie kamieniami pamięci. Symboliczne drzewa zasadzą między innymi potomkowie i krewni rodzin Ulmów i Niemczaków. O godz. 16.00 w Centrum Kultury Gminy Markowa odbędą się „Zaduszki Skansenowskie”. Wspominać będziemy Rodziny Sprawiedliwych: Ulmów, Szylarów, Barów oraz Cwynarów. Ich czyny były szlachetnym i odważnym aktem solidarności z ludźmi, którzy byli prześladowani i mordowani. Ich życie może być dla nas przykładem, jak należy postępować w obliczu zła. W trakcie spotkania opowieściom o Sprawiedliwych z Markowej towarzyszyć będzie prezentacja fotografii Sprawiedliwych. O godz. 17.00 zaplanowane zostało „wieczorne zadumanie przy herbatce”.
Dzień wcześniej (3 listopada) o godz. 20.00 w siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Markowej – w Skansenie – odbędzie się spotkanie Podkarpackiej Resursy Kultury Pamięci. Podczas spotkania dr Łukasz Chrobak z Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie wygłosi wykład pod tytułem „Książę Andrzej Lubomirski – zapomniany przemysłowiec i inwestor z Podkarpacia”.
„Zaduszki Markowskie” organizowane są w ramach programu „Muzeum w przestrzeni Markowej”, współtworzonego przez Towarzystwo Przyjaciół Markowej i Muzeum Ulmów. W realizacji „Zaduszek Markowskich” bierze udział Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl, Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie oraz Arboretum w Bolestraszycach.