20 października przypada, ustanowiony przez Radę Europy z inicjatywy Polski, Międzynarodowy Dzień Krajobrazu. W Polsce krajowym koordynatorem obchodów jest Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, ona też wybrała hasło tegorocznych obchodów: „Krajobraz: doświadczam w pełni”.
Wedle Europejskiej Konwencji Krajobrazowej krajobraz to „obszar, postrzegany przez ludzi, którego charakter jest wynikiem działania i interakcji czynników przyrodniczych i/lub ludzkich”. Tak więc krajobraz jest współcześnie pojmowany w dwojaki sposób: jako wytwór przyrody (natura) i jako wytwór człowieka (kultura).
Takie rozumienie krajobrazu jest nam bliskie. Chcemy go chronić – jako naturalny pejzaż, znany od pokoleń i utrwalony w ludzkiej pamięci, a także w wytworach ludzkiej twórczości. Chcemy go też chronić – jako pejzaż kulturowy, również ukształtowany od pokoleń.
W obu tych wymiarach krajobraz jest zagrożony i wymaga ochrony. Nie oznacza to całkowitego zakazu zmian – to byłoby nierealistyczne i nazbyt defensywne – ale wymaga twórczej troski o to, co pozostawiły nam poprzednie pokolenia i tylko takich zmian, które nie będą zrywać ciągłości. Mówiąc językiem architektów krajobrazu, chodzi o zachowanie ciągłości naszego krajobrazu terytorialnego i kulturowego. Albo inaczej: o zachowanie jego tożsamości.
Już w minionych latach nasze Muzeum włączało się w obchody Międzynarodowego Dnia Krajobrazu. W 2020 r. zrealizowano seminarium on-line „Muzeum w przestrzeni w ramach Akademia–Muzeum” we współpracy z Muzeum Pałac Króla Jana III w Wilanowie, Fundacją Kolegium Wigierskie oraz Towarzystwem Przyjaciół Markowej. W 2021 r. zrealizowano z kolei Seminarium Akademia Genius Loci.
W tym roku przystępujemy do obchodów Dnia Krajobrazu po raz trzeci. 24 i 25 października odbędzie seminarium Akademii Genius Loci zatytułowane „Krajobraz terytorialny i kulturowy Markowej”.
W poniedziałek (24 października) będziemy zastanawiać się nad etycznymi fundamentami bytu człowieka, o czym powie w swoim wykładzie dr Leopold Zgoda – filozof i etyk, współtwórca Karty Solidarności oraz honorowy prezes Instytutu Pro Publico Bono. Tego też dnia planujemy podpisanie deklaracji założycielskiej Towarzystwa Naukowego Akademia Sprawiedliwych.
We wtorek (25 października) będziemy mówić o koncepcji „muzeum w przestrzeni” w odniesieniu do podpisanej półtora roku temu konfederacji muzealnej łączącej nasze Muzeum z Muzeum Wsi Markowa. Będziemy też pytać, jak bryła naszego Muzeum i przestrzeń wokół niej wpisują się w krajobraz terytorialny i kulturowy Markowej, wykład na ten temat wygłosi dr Jerzy Wowczak – architekt i urbanista.