Ustanowiony przez Parlament Europejski w 2008 r., w rocznicę podpisania w 1939 r. paktu Ribbentrop-Mołotow, zawartego między Związkiem Radzieckim a Niemcami, który podzielił Europę na strefy dwóch totalitaryzmów. Celem ustanowienia dnia jest upamiętnienie ofiar masowych deportacji i eksterminacji, a jednocześnie głębsze zakorzenienie demokracji jako fundamentu pokoju i stabilizacji w Europie.