W dniu dzisiejszym, 24 marca, przypada Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. W dniu tym w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej odbyły się uroczystości, będące jednymi z wielu inicjatyw, organizowane przez Samorząd Województwa Podkarpackiego i grupę instytucji zrzeszonych w Komitecie Organizacyjnym Obchodów. Koordynatorem działań było Muzeum Polaków Ratujących Żydów.
Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką jest polskim świętem państwowym obchodzonym 24 marca, poświęconym upamiętnieniu Polaków ratujących Żydów, ustanowionym przez Parlament w 2018 r. z inicjatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Święto jest wyrazem czci dla wszystkich tych Polaków, którzy wykazując się heroiczną postawą, z narażeniem życia ratowali i pomagali Żydom, systematycznie mordowanym przez niemieckich zbrodniarzy.
Dla Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej ten Dzień Pamięci jest szczególnym, ponieważ ustanowiono go w rocznicę śmierci patronów Muzeum – Rodziny Ulmów z Markowej. Ulmowie wraz z ukrywanymi przez nich Żydami z rodzin Goldmanów zostali rozstrzelani przez niemieckich żandarmów 24 marca 1944 r. Postawa i męczeństwo Rodziny Ulmów jest świadectwem kultury solidarności, która podczas II wojny światowej kształtowała zachowania i czyny wielu Polaków w stosunku do ich żydowskich sąsiadów. Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką wiąże się także bezpośrednio z misją Muzeum Polaków Ratujących Żydów, którą jest ukazanie historii ratowania Żydów przez Polaków podczas II wojny światowej, polsko-żydowskich relacji w czasach Holokaustu oraz upowszechnianie wiedzy o losach Rodziny Ulmów z Markowej.
Główne uroczystości poprzedziła w dniu wczorajszym sesja inauguracyjna Sympozjum Sprawiedliwych pt. “Na ratunek – w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”. Wykład wprowadzający w ramach Sympozjum wygłosił dr Jakub Kumoch, politolog, dyplomata, ambasador RP w Turcji, były ambasador RP w Szwajcarii. Komentarze – w charakterze pierwszych głosów w debacie – wygłosili: dr Danuta Drywa, historyk muzealnik, badacz działalności Grupy Ładosia, pracownik naukowy Muzeum Stutthof w Sztutowie; prof. dr hab. Antoni Kamiński, socjolog, politolog, pracownik naukowy Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk; dr Mateusz Szpytma, historyk, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej, współtwórca Muzeum Polaków Ratujących Żydów. W sesji inauguracyjnej, w imieniu Zarządu Województwa Podkarpackiego, uczestniczyła Pani Anna Huk, Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego.
W dniu dzisiejszym w Kościele p.w. św. Doroty w Markowej, pod przewodnictwem Metropolity Przemyskiego, ks. Arcybiskupa Adama Szala, została odprawiona Msza św. w intencji Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej i o beatyfikację Sług Bożych Rodziny Ulmów. Na Cmentarzu parafialnym w Markowej odbyła się także modlitwa nad grobem Rodziny Ulmów oraz zapalone zostanły znicze na grobach innych markowskich rodzin ratujących Żydów. Znicze – w imieniu organizatorów tych obchodów – zostały także zapalone na Cmentarzu Wojennym Ofiar Hitleryzmu w Jagielle-Niechciałkach, miejscu spoczynku m. in. markowskich Żydów zamordowanych przez niemieckich okupantów.
Uroczystości w Muzeum Polaków Ratujących Żydów rozpoczął Waldemar Rataj, p.o. Dyrektora Muzeum Polaków Ratujących Żydów. Następnie w imieniu Wiceprezesa Rady Ministrów prof. Piotra Glińskiego został odczytany list przez Wicewojewodę Podkarpackiego Jolantę Sawicką. Głos zabrali również: Marszałek Województwa Podkarpackiego – Władysław Ortyl, ks. Arcybiskup Metropolita Przemyski – Adam Szal, Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – dr Mateusz Szpytma, Wójt Gminy Markowa – Mirosław Mac.
Kulminacyjny punkt stanowiło odsłonięcie na Ścianie Pamięci tablic upamiętniających mieszkańców Podkarpacia ratujących Żydów w czasie II wojny światowej. W tym roku uhonorowano następujące osoby: Katarzyna i Mikołaj Pernatowie, ks. Aleksander Piec, Monika Zmora, Michał Świętoń, Anna i Mieczysław Siwakowie, Zofia Szczygielska, Maria i Andrzej Kuźniarowie, Piotr Goń. Niniejszy punkt programu poprzedziło zaprezentowanie historii ratowania wspomnianych bohaterów dzisiejszego dnia. Ich losy zaprezentował Jakub Pawłowski, Specjalista ds. Edukacji i Upowszechniania. Opracowanie historyczne zostało sporządzone przez Kamila Koperę, Specjalistę ds. Badań i Dokumentacji. Uroczystego odsłonięcia tablic na Ścianie Pamięci dokonali: Wicewojewoda Podkarpacki – Jolanta Sawicka, Marszałek Województwa Podkarpackiego – Władysław Ortyl, Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – dr Mateusz Szpytma.
Uroczystości uwieńczyło złożenie wieńców i zniczy przez delegacje władz oraz instytucji pod pomnikiem Rodziny Ulmów w Sadzie Pamięci.
Tegoroczny program został dostosowany do obecnej sytuacji. Mamy nadzieję, że w kolejnych latach będzie możliwe wrócenie do poprzedniej formuły i możliwości zaproszenia Państwa już na miejsce do Markowej. W chwili obecnej zapraszamy do strefy wirtualnej.
Przekierowania do transmisji – tutaj
Informacje również na naszym profilu Facebook
Zapraszamy do zapoznania się z informacjami związanymi z dzisiejszym Świętem.
W imieniu organizatorów Festiwalu Psalmów Dawidowych “Honorując Sprawiedliwych i Ocalonych” – Fundacji im. Rodziny Ulmów SOAR, zapraszamy na koncert poświęcony polskim Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata, który stanowi ostatni punkt tegorocznych obchodów.
24 marca 2021, 19:00
KOMITET ORGANIZACYJNY TWORZYLI:
Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej
Samorząd Województwa Podkarpackiego
Samorząd Gminy Markowa
Towarzystwo Przyjaciół Markowej
Parafia pw. św. Doroty w Markowej
Centrum Kultury Gminy Markowa
Fundacja im. Rodziny Ulmów SOAR
Muzeum Niepodległości w Warszawie