W Krakowie zainagurowane zostało Sympozjum „Prawa Człowieka w «świecie na krawędzi»” w ramach którego prace trwać będą do końca stycznia 2024. Uczestnicy wydarzenia poszukiwać będą odpowiedzi na pytanie: „Czy możliwe jest przywrócenie «Prawom Człowieka» ich pierwotnej, humanistycznej natury?”.
Wydarzenie organizowane jest w ramach współpracy Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej oraz Uniwersytetu Papieskiego im. Jana Pawła II w Krakowie. Jego rozbudowana forma, rozciągnięta z czasem, wiąże się z dwoma symbolicznymi datami: 10 grudnia 1948 i 27 stycznia 1945. Pierwsza z nich – 10 grudnia to rocznica uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, druga natomiast – 27 stycznia to rocznica wyzwolenia więźniów obozu Auschwitz-Birkenau. Obie uświadamiają nam, że systemowe łamanie praw człowieka jest możliwe pod rządami państwowej przemocy i prawa wojny.
Dla uczestników Sympozjum systemowe uwarunkowania praw człowieka, jakkolwiek ważne, nie wyczerpują problemu w takiej mierze, w jakiej leży on także w ludzkiej woli i w ludzkim sumieniu. Z tego też powodu tegoroczne prace odbywają się w oparciu o myśl Antoniego Kępińskiego – lekarza, który zgłębiał tajniki ludzkiej psychiki. A także myśl ks. Józefa Tischnera – filozofa, który badał tajemnice ludzkiej duszy. U pierwszego interesują nas studia nad ludzkimi lękami, które człowieka ograniczają. U drugiego pociąga nas namysł nad ludzkim stawaniem w prawdzie, które buduje wielkość człowieka. Myśl Kępińskiego i Tischnera uzupełniają się, stawiając grunt pod filozofię człowieka, a dalej – pod filozofię praw człowieka. Bowiem mamy silne przekonanie, że prawa człowieka stać muszą na prawdzie o człowieku, nie zaś na fałszywym jego wyobrażeniu.
W dniu 7 grudnia w Sali Senackiej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, podczas sesji inauguracyjnej uczestnicy wysłuchali wystąpienia dr Pauli Olearnik-Szydłowskiej – filozofa i politologa, wykładowcy na Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie. Podczas referatu: „Ideowe podłoże Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka” Autorka referatu przybliżyła historyczne uwarunkowania i idee jakie przyświecały twórcom tego dokumentu. Wystąpienie było wprowadzeniem do ożywionej interdyscyplinarnej dyskusji w której uczestnicy omawiali kwestie zaprezentowane w referacie dr Szydłowskiej z rozmaitych punków widzenia – z perspektywy różnych dyscyplin nauki i praktyki życia zawodowego; od filozofii, prawa i politologii, po historię, muzealnictwo i pedagogikę. To zwłaszcza na tym ostatnim polu pracy naukowej powinny – zdaniem twórców i uczestników prac Akademii Sprawiedliwych – wyrażać się działalności edukacyjne poświęconej prawom człowieka, przygotowywane pod kierunkiem Muzeum Polaków Ratujących Żydów.
8 grudnia, w ośrodku „U Pana Cogito” uczestnicy sesji wysłuchali referatu p.t. „Arteterapia – kształtowanie pozytywnych zmian”, autorstwa prof. Grażyny Borowik – artystki sztuk plastycznych i pedagoga, współtwórczyni i obecnej prezydent Stowarzyszenia Psychiatria i Sztuka. Referat dał początek dyskusji poświęconej zdrowiu psychicznemu, terapii oraz roli sztuki w procesie zdrowienia. Prace na tym polu badawczym i edukacyjnym będą także kontynuowane w ramach działalności programowej Muzeum Polaków Ratujących Żydów, w szczególności w zakresie zadań Akademii Sprawiedliwych. Omawiane „ U Pana Cogito” kwestie stanowią obecnie ważny fragment pracy i zainteresowań naukowych muzealnictwa, także w Polsce. Od kilku lat rozwija się prężnie kierunek działalności muzealnej określany muzeo –terapią. Muzeum Ulmów, ze względu na problematykę, którą się zajmuje, będzie czynnie uczestniczyć w kształtowaniu tej działalności edukacyjnej muzealnictwa, a poprzez prace Akademii Sprawiedliwych będzie starać się także uczestniczyć w rozwoju tego nurtu muzeologicznego, który dotyczy rozwoju muzeo–terapii. Dwudziestoletni dorobek krakowskiego ośrodka, stworzonego przez Stowarzyszenie Psychiatria i Sztuka im. Dr Andrzeja Kowala stanowi pod tym względem znakomity potencjał i właściwy punkt odniesienia.
Fot. zbiory MPRŻ
